13 Haziran 1861 “ÇERKESYA ÖZGÜRLÜK MECLİSİ” Nasıl Kuruldu, Anlamı ve Önemi… (5-Son)

“Çerkesya Özgürlük Meclisi”, kuruluşunun 150. Yıldönümünde, Rusya’daki Çerkes ( Adığe ) örgütlerinin bir toplantısı ile tarihin tozlu raflarından indirildi. Şapsugh Gazetesi Muhabiri Nibe Anzor tarafından yazılan ve Hapi Cevdet Yıldız tarafından tercüme edilen makale Meclis konusunda ayrıntılı bilgiler içeriyor: 

“Soçi’de, Rusya’daki Adıge/Çerkes sivil toplum örgütlerinin katıldığı bir toplantı düzenlendi ve Çerkes Meclisi’nin açılışının 150. Yılı anıldı. 

Soçi’nin Psışşuape ( Lazarevsk ) ilçesi ile Soçi Merkez ilçesi ( rayonu ) sınırında yaşanmış olan tarihsel olaylar bize çok şeyi anlatıyor. 

13 Haziran 1861 günü, Çerkeslerin ( Adığelerin ) uzun yıllardan beri sürdürdükleri özgürlük ve bağımsızlık mücadeleleri tarihinin bir dönüm noktası oldu. 

O gün, Şapsughlar, Vubıhlar ve Abzahların birleşik öncülüğünde, 12 Adığe soyunun temsilcileri Büyük Meclisi açmak üzere bir araya geldiler ve orada ulusumuzu temsilen bir “Büyük Özgürlük Meclisi” oluşturduklarını dünyaya ilan ettiler. 

Ulusun kurduğu bu devletin yasama ve yönetim aygıtları, ulusun devlet yapısının da temeli oldu. Daha önceleri Çerkes toprağında kendi başına buyruk yaşayan topluluklar, atılan bu adımla bir araya getirilmiş ve birleştirilmiş oldu. 

Fakat Meclis, uzun ömürlü olamadı. Haziran 1861’den Mayıs 1864’e kadar yaşayabildi. Meclis’in toplanmış olduğu yerde şimdi “Stavropolye” adlı bir dinlenme ve sağlık tesisi bulunuyor. 

( 150. Yılında, HS ) söz konusu anma toplantısının Meclis’in ilk toplandığı yerde yapılması kararlaştırıldı.

Meclis ( eski takvime göre 13 Haziran, HS ) 25 Haziran Günü açılmıştı. Bu yerde ulusumuz açısından yaşamsal düzeyde önem taşıyan çok sayıda politik karar alınmıştı. 

Psah’e ırmağı vadisine Adığe soylarının ( kabilelerinin ) önderleri gelmişlerdi, her biri tanınmış biriydi, anayurt sevgileri sınırsız olan kişilerdi bunlar. Her biri anayurt için canını vermeye hazırdı. 

Karandıko Berzeg Hace, Barakay İsmail, Babıko Hace, Degumıko Hace ve daha başkaları öylesine yürekli kişilerden idiler. 

Meclis’in oluşturulması ve çalışma biçiminin belirlenmesi işi iki hafta kadar bir zaman almıştı. Çerkes Büyük Bağımsızlık Meclisi’ne 15 üye seçildi, Adığe alt etnik aşiretleri adına. Başkanlık Makamına oybirliği ile Karandıko Berzeg Hace getirildi. Bu da, soydaşlarımızın ona büyük saygı duymakta olduklarının bir kanıtıydı…

Meclis için gerekli olan binalar, mahkeme binası, cami ve daha başka binalar o yerde inşa edilmişti. 

Soydaşlarımız diplomatik işlere de eğildiler. Kafkasya’ya gelecek olan Rus İmparatoru ile görüşmek üzere Tamam limanına temsilciler gönderdiler. Londra ve İstanbul’a da temsilciler gönderiyorlardı. 

Meclis’i dağıtmak için Rus askeri yetkilileri ellerinden geleni yaptılar. Kutayis Genel Valisi Kolyubakin, denizden bir çıkarma birliği yollayarak, Temmuz 1862’de Meclis binasını yaktırdı. Ama Meclis, çalışmalarına ara vermedi. O tarihten sonra Meclis’in oturumları Berzeg Hace’nin köyü olan Mutıhua’da ( şimdiki Plastunki köyü ) yapılmaya başlandı. 

Çerkes Meclisi’nin son toplantısı ise, savaşın bitiminden önce, Kbaada köyünde ( şimdiki Krasnaya Polyana’da ) yapıldı. 

( Meclis’in 150. Yılını anma toplantısına katılan, HS ) Dünya Çerkes Birliği ( DÇB ) Başkanı Ajah Kanşewebıy yaptığı konuşmada şöyle dedi: 

'Çerkes Meclisi’nin açıldığı bu yerde toplanmış olmamız, ulusumuzu yeniden bütünleştirme mücadelemizde büyük ve tarihi bir önem taşıyor. Burada bulunmamız atalarımıza duyduğumuz saygının bir kanıtıdır. 

Adığey, Kabardey-Balkar, Karaçay-Çerkes, Krasnodar Kray, Karadeniz Şapsığ ve Abhazya’daki Adığe sivil toplum örgütleri adına buraya gelen ve ortak acımızı paylaşan soydaşlarımıza teşekkür ediyorum…'

… Toplantıya katılanlar Meclisimizin tarihi açısından önem taşıyan yerleri ve en uzaktaki Kbaada köyünü de ziyaret ettiler. Meclis’in son kez bundan 150 yıl önce toplanmış olduğu da açıklığa kavuşturulmuş oldu. 

Soydaşlarımız ellerinde Adığe ( Çerkes ) bayrakları ile ulusumuzun yürüdüğü zorlu yolları izleyerek yürüdüler. Atalarımızın anayurdun bağımsızlığı ve özgürlüğü uğruna, savaş cehenneminin içinde canlarını verdiklerini anlattılar. 

Asırlık ulu kestane ağacı gölgesinde Şapsığ toplum parlamentosu Onursal başkanı T’eşu Murdin’in çaldığı şıç’epşıne’nin çıkardığı ezgiler, acı nağmeler, bize eski zorlu günleri yeniden yaşattı, o zorlu günlerin havasını yeniden solumamızı sağladı. 

"Biz Adığeyiz, Çerkesiz, Soçi’nin yerlileri, aborijinleriyiz. 

Devlet yetkililerinin ve Rus sivil toplum kuruluşlarının bizlere gereken saygıyı göstermelerini umuyor ve bekliyoruz…” dedi. 

Karadeniz kıyısı Şapsığları Yaşlılar Konseyi Başkanı Ğuaşe Ruslan, DÇB Yürütme Kurulu üyeleri Yediç Mehmet ile Beğuş’e Adam, Adığey Adığe Khase Başkanı Hapae Arambıy, Kabardey-Balkar Adığe Khase Başkanı Hafıtze Muhammed, Karaçay-Çerkes Gençlik Örgütü Başkanı Jijuw Timur ve daha başkaları da Çerkes Meclisi’nin 150. Yılını anma toplantısında birer konuşma yaptılar. 

Konuşmacılardan bazıları Krasnodar Kray tüzüğünde düzeltmeler yapılması gerektiğini, Krasnodar Kray’da yerli bir toplum olarak Adığelerin ( Çerkeslerin ) yaşadığının belirtilmesi gerektiğini, Kuban ulusal marşının sözlerinde bulunan ve Krasnodar Kray topraklarında yaşayan Müslümanları aşağılayıcı ifadelerin silinmesi gerektiğini, 2014 yılının Rus-Kafkas savaşının sona erişinin 150. Yılı olacağını ve bu tarihsel gerçeğin unutulmaması gerektiğini dile getirdiler…”

*  Çerkesya Hareketi, 2013 yılından beri ( 2013 yılında Bahçelievler Kafkas Çerkes Derneği ile birlikte ) “Çerkesya Özgürlük Meclisi”nin kuruluş ve Çerkesya’nın bağımsızlığının dünyaya ilan ediliş gününü, gücü ve olanakları ölçüsünde “ÇERKESYA GÜNÜ” olarak anmakta ve kutlamaktadır.

Tarihimizin bu, belki de, en önemli, tarihi ve geleceğimize ışık tutan gününü anmamızın önündeki politik ve keyfi engelleri, önyargıları bir gün mutlaka aşacağımıza ve “ÇERKESYA GÜNÜ”nü ulus olarak coşkuyla kutlayacağımıza inanıyoruz.

Çerkesya Hareketi Haber Merkezi