Barasbi Bgazhnokov'un hakkında

Barasbi Khachimovich Bgazhnokov'un hayatını kaybettiğine inanmak benim için hala çok zor. Telafi edilemez bir ulusal kayıp, birçokları için de kişisel bir kayıp.

Barasbi, benim en sevdiğim insanlarımızdan biriydi. Yaşam prensiplerimde, bilimsel çalışmalarımda ve sosyal aktivitelerim üzerinde derin bir etkisi oldu.

Bgazhnokov'un fikirlerinin gücü, kimlik bunalımına bir yanıt olarak ortaya çıkmasındandı. Babası Khachim Gumarovich Bgazhnokov (1915-2002) Sosyalist Emek Kahramanı olduğunda 12 yaşındaydı. Babasının çalkantılı parti ve ekonomik faaliyetleri nedeniyle sürekli olarak bir şehirden diğerine taşındı. Bu nedenle, o dönemin birçok önde gelen kişilerin çocukları gibi Ruslaşma ve Sovyet ideolojisinin değirmen taşları arasında erime tehdidi altında kaldı.

Barasbi, üniversiteye girdiğinde Çerkesçe yazıp okuyamıyordu. Anadilini Kabardey-Balkar Devlet Üniversitesi Filoloji Fakültesinde öğrendi. SSCB Bilimler Akademisi Dilbilim Enstitüsü'nde doktora tezini "Psikodilbilimsel İletişim Sorunları" (1974) üzerine yazdı.

Dil ve kültür bilimi okudu. Ebeveynlerin çocuklara selamlaşmayı, masaya oturmayı, yaşlılarla ve karşı cinsle iletişim kurmayı öğrettiği ünlü "Çerkes ( Adığe ) Görgü Kuralları"nı (1978) yazan Bgazhnokov şaka yapmayı severdi.

Daha sonra "Çerkesler Arasındaki İletişimin Etnografyası Üzerine Yazılar"ı (1983) ile "İletişim Kültürü ve Ethnos"u (1985) yazdı.

Daha o yıllarda, genç Bgazhnokov büyük izleyiciler toplayarak halka açık konferanslar veriyordu. Karşılaştırmalı görgü kuralları üzerine yaptığı konuşmaları dinleyen öğrencilerden biriydim.

Bgazhnokov ile "Çerkes Oyunu" (1991) kitabını bitirirken tanıştık. Bgazhnokov, "Dans, kimliğin temellerinden biridir, ama gözlerimizin önünde kayboluyor" diyordu.

Komsomol gençliği yıllarında nasıl dans edileceğini hiç öğrenmemiş olan Bgazhnok'un Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra, sadece Rusça ( Türkçe, Arapça, İngilizce veya İbranice ) bilenler de dahil olmak üzere yeni nesil gençleri vatanda ve diasporada bir araya getirmesini takdir ettim.

Ama “büyük olan uzaktan görülüyor” deyişinde olduğu gibi, Amerikalı bilim adamı Charles King'in Bgazhnokov üzerine yazdığı "A History Of Caucasus" kitabı sayesinde onun önemini daha iyi anladım.

2008 yılında Nalçik'i ziyaret eden King, her hafta Abhazya meydanında düzenlenen Çerkes düğünü ( Adığe Cegu ) karşısında hayrete düşmüştü. Amerikalı profesör ünlü koreograf Kazbek Balkarov ile arkadaş oldu ve onunla birlikte İskoç tulumlarıyla danslar örgütledi.

King, "Adığe Cegu" fenomenini birlikte araştırmamızı önerdi. Araştırmamız beklenmedik bir keşfe yol açtı. "Adığe Cegu" teriminin Bgazhnokov'un "Çerkes Düğünü" kitabının başlığının birebir çevirisi olduğu ortaya çıktı.

Ondan önce Adığe dilinde "Adığe" ve "Cegu" kelimeleri hiç zaman birlikte kullanılmamıştı. Dans hareketinin kurucularından biri olan Zalina Sherieva, Bgazhnokov'un kitabına dayanarak kendisinin ve arkadaşlarının 2005 yılında "Adığe Cegu"u nasıl “canlandırdıklarını” ( ve yeniden yarattıklarını ) anlattı.

Modern bilim ve sosyal yaşamdaki bir dönüm noktası, Bgazhnokov tarafından yazılan "Kanjal Savaşı" (2008) kitabı ve yine kendisi tarafından aynı adı taşıyan bir konferansın düzenlenmesiydi.

Bu, başka bir modern hareketin bilimsel temelini attı- 2008 ve 2018'deki at gezileri 1708 Kanjal Savaşı'nın yıldönümlerinin onuruna yapılmıştı.

Bgazhnokov inanılmaz derecede çok yönlü bir insandı. 1990'ların başlarında, Çerkes ( Kabardey ) ulusal hareketinin liderlerinden ve Abhazya'nın bağımsızlık mücadelesinin organizatörlerinden biri olarak siyasi kürsüden konuştu.

Sonraki yıllarda kendini bilime adadı, İnsani Araştırma Enstitüsü'nü (2007-2014) yönetti. "Adığe Etiği" (1999) ve "Anthropology of Morality" (2010) kitaplarında empati ve özsaygının ahlaki kategorilerini araştırdı; ikincisinden bölümler İngilizceye çevrildi ve Amerika'da yayınlandı.

Barasbi Bgazhnokov'un zengin hayatı ve faaliyetleri, Adığe kimliğinin krizine bir yanıttı. Komünist totalitarizmin potalarından ve Sovyet sonrası ideolojik boşluktan geçmiş olan fikirleri, durgunluk, perestroyka ve ulusal canlanma çağında genç nesilleri şekillendirdi.

İleride sokaklar ve meydanlar onun adını alacak, bu seçkin kişi hakkında tezler ve kitaplar yazılacaktır.

Ama Bgazhnokov'un eserlerinin, büyük ölçüde Bgazhnokov'un görgü kuralları ve ahlakı üzerine inşa edilen modern Adiğe ulusal kimliğinin kavramsal temeli haline geldiğini henüz anlamadık.

Sufyan ZHEMUKHOV, siyaset bilimci