#439 Ekleme Tarihi 27/01/2013 10:37:33
27 Ocak 2013
Önsöz
Adıgeler, dünya tarihinde “Çerkes” adıyla tanınırlar. İnsanlığın uzak geçmişine yönelik araştırmalar yapıldıkça, kendi ulusumuzun köklerine daha fazla yaklaşmış oluyoruz. Söylenti ötesi, çok sayıda yazılı kaynaklara ulaştıkça, bu kaynaklar, eski Adıge yaşam tarzını, eksiksiz ve doğru biçimde ve tüm yönleriyle karşımıza çıkarıyor.
Uzak geçmişi öğrenmek ve onun iyi yönlerinden, günümüz koşullarına uygun biçimde yararlanmak, büyük bir önem taşır. Gençlerimiz arasında bunun bilincinde olan çok sayıda kişi bulunuyor. Bu kişiler akıl ve bilim sahibi, araştırıcı, ulusal sevgisi ve seçkin bir dünya görüşü olan gençlerdir.
Kaygı yaratan bir durum da, yapılan çalışmaların Adıge ulusunun tarihini aydınlatma konusunda yetersiz kalıyor ve bilinmeyen şeyi aydınlatacak düzeyde olmamasıdır. Bu nedenle araştırmacılar, dur durak bilmeksizin çalışmalarını sürdürüyorlar.
Berzeg Ali (şu sıralar bir dış ülkede bulunuyor) ve Maykop’ta yaşayan Tsey Aydemir (bu iki genç yaşıt, aynı okulda birlikte okudu, ikisi de eğitimli, uzman kişi) bu gibi kişilerden, onları yönlendiren, onlara arka çıkan daha yaşlı uzmanlarımız da var. Bilgelik içeren sözcükler güç odağı olarak ortaya çıkarlar, “Çerkesler” adlı kitap da öyle bir şey.
“Çerkeslerin” ortaya çıkışı
Birkaç yıl önce Berzeg Ali, internette ilginç bir şeyi yakaladı ve onu bırakmadı. “Carne de la Sabretache” adlı kuruluş tarafından yayınlanan aynı adlı Fransız dergisinde MichelleSapen-Liner tarafından yazılmış “Çerkesler” adlı uzun bir makaleyle karşılaştı. “Sabretache” (Sabretaş) yılda dört sayı olarak yayınlanan bir dergi, Fransa’nın ordu tarihine ilişkin bir yayın. Bu ordu dergisi, “Sabretache” adlı bilim kurulu tarafından 1891 yılında oluşturuldu, 1893 yılında yasal anlamda tanındı, 1901 yılında da yararlı kuruluşlardan biri olarak kayda alındı. Şu sıralar “Sabretache” mensubu bin kişiden çok kişi bulunuyor, bu kişiler arasında sadece Fransızlar değil, tarihe ilgi duyan her ülkeden insanlar da var.
Dergi kadrosunda, konusunda uzman/ seçkin kişiler bulunuyor. Yılda dört kez olarak yayınlanan derginin yıl sonu/ 4. sayısı ilginç bir tarihsel konuya ayrılıyor. “Sabretache”ın 1987 yılına ait son sayısı Suriye Çerkeslerine ayrılmış. Yazıda, Suriye’de Fransız yönetiminin kuruluşu, sömürgeleştirilme süreci ve Suriye’deki Fransız yönetimi (1920- 1946) döneminde Fransa tarafından oluşturulan Çerkes Alayının tarihi işleniyor.
Michelle Sapen- Liner’in kitabının Adıgelerin Ortadoğu’da bulundukları döneme ilişkin bölümü, Çerkes Alayı’nın tarihi konusunu ele alıyor. Yazıda, savaş karabulutları içinde kalan ve Fransız bayrakları altındaki Suriye inceleniyor. Yazıda, Çerkes Alayı komutanı Colle’nin yiğitliği genişliğince anlatılıyor.
Kitapta yazarın ilginç özel fotoğrafları da yer alıyor. Burada en ilginç olan nokta, Michelle Sapen- Liner’in kendisine ve yaptığı işe ilişkin bir bilgiye rastlanmamış olmasıdır. Ancak, onun “Çerkeslerin”, Adıge insanının yiğitliğini değişik yönleriyle sunması, yazıyı değerli hale getiriyor, bu nedenle söz konusu yazı, Adıge ulusal tarihine bir katkı oluşturuyor.
Rusça çevirisinin yayınlanması
Fransızca yazıyı uygun bir dille Rusçaya kazandırma sorunu Tsey Aydemir’i düşündürdü. Bu görev yerine getirildiğinde, hayli uzun sayılacak bir süre öncesindeki Adıge yiğitliği konusu, daha iyi bir biçimde açığa çıkarılmış olacaktır.
Tsey Batır’ın oğlunun oğlunun oğlu olan Aydemir orta ve yüksek öğrenimi döneminde, sadece kendi soy/ sülale (лIaкъо)kökenini değil, ulusunun kökeni konusunu da defalarca ele aldı. Anlamlı bir çalışma başlattı.
Sonuç olarak “Çerkesler” adlı kitabın Rusça yayını projesi de Ali oğlu Tsey Aydemir’e aittir. Adıge Devlet Üniversitesi(ADÜ) Adıge Bilimi Merkezi (адыговедениемкIэ и Гупчэ) desteğinde “Çerkesler” kitabı Rusçaya çevrilerek yayınlandı. Fransızca kitap, ADÜ Fransızca Kürsüsü öğretim üyesi Ğuçepşıko Susan (ГъукIэпшъыкъо Сусан) tarafından Rusçaya çevrildi. Kitabın bilimsel yönetmeni, önsöz yazarı ve kaynakları düzenleyen kişi, ADÜ Adıge Tarihi ve Kültürü Kürsüsü’nde görevli, tarih bilimleri doçenti Ğubjeko Marat’tır.
“Sabretache”ın Fransızca olarak yayınladığı “Çerkesler” kitabının Rusça yayını konusu, çok sayıda eğitimli kişinin ilgisini çekti. Bu kişiler arasında kitabın varlığını ilk kez öğrenen ve bizleri haberdar eden Berzeg Ali dışında, dış ülkelerde bulunan Adıgelerin tarihini inceleyen ve bunu bizzat yaşamış olan Berzeg Nihad, tarihçiler olarak Adıge diasporası tarihi üzerine çalışan A. Kuşhabıy, S. Hotko, S. Necıko ve Adıge Ordu Kültürü üzerine araştırmalar yapan, “silah- giysi” ve “at eğitimi” konusunda önemli değerlendirmeleri olan F. Nakov da bulunuyor.
“Çerkesler” kitabının yayıncıları, yardımları için adı geçen kişilere, ayrıca, verdikleri çevri izni nedeniyle “Sabretache” kurumuna ve kurumun Saygıdeğer Başkanı General Michelle Anoto’ya, sonsuz teşekkürlerini sunuyorlar.
Kitabın içeriği, anlattıkları ve önemi
Adıge tarihi değişik yolları katederek bugünlere geldi, aynı zamanda değişik dallara da ayrılmış durumda. Kimine göre, Adıge, yeryüzünde belirdiği günden bu yana, yiğitliğini ve insanlığını koruyarak günümüze gelmiştir; kimine göre de Adıge her nerede yaşıyor olursa olsun değişmiyor, hep Adıge olarak kalıyor, onuru ve kişiliği uğruna canını vermeye odaklanmış olarak yetişiyor .
Tanrı Adıgelere yeryüzü Cenneti’ni (-Çerkesya-) bağışladığında, o ölçüde zorlu yan ürünlerini de beraberinde sunmuştu. Adıge, en zor koşullarda bile, onurunu yitirmiyor, arasına katıldığı topluluklar içinde kendi örf ve adetleri, kendi ulusal karakteri, yiğitçe, insanca ve dürüstçe özellikleri ile yaşıyor, mutluluğu tırnaklarıyla yeri kazıyarak arıyor. Adıge Cumhuriyeti’nde yayınlanmış olan “Çerkesler” kitabı, işte Çerkeslerin bu baş eğmezliği ve yiğitliği üzerine.
Kitap Ortadoğu Adıge araştırmacıları ve Adıge diasporasına ilgi duyanlar için de özel bir önem taşıyor. Bu nedenle yararlı sonuçlara yol açmasını diliyoruz.
Mamırıko Nuryet
Adıge maq, 22 Ocak 2013
Çerviri: Hapi Cevdet Yıldız
Çerkesya Araştırmaları Merkezi-ÇAM
Diğer Haberler
Facebook 
Twitter 
Pinterest 
Linkedin 
Tumblr 
vk 
Odnoklassniki 
Reddit 
Whatsapp
Google Bookmarks
