Çerkes Liderleri

Tarihte her milletin savaşları olmuştur. Her savaşta generaller vardı. Bir liderin ön saflarda savaşması doğru mudur, yoksa savaşı güvenli bir yerden mi yönetmelidir? 

Konu tartışmalı ve karmaşıktır. Bir yandan, bir lideri riske atmak akıllıca değildir çünkü onun ölümü ordunun moralini bozabilir. 

Bu, savaşta özellikle düşman ordusunun liderlerini öldürmeye çalışan Moğollar tarafından gayet iyi biliniyordu. 

Öte yandan bir liderin bizzat kıyma makinesinde savaşması askerlerin moralini yükseltir, ona olan güven ve saygılarını artırır. 

Dolayısıyla bu konuda çok fazla tartışma yapılabilir, ancak gerçek şu ki Kafkasya'nın tüm askeri liderleri ön saflarda savaştı, herkes cesaretleriyle öne çıktı, çünkü aksi takdirde kimse onların peşinden gitmezdi. 

Mısır Sultanlığı'ndaki Çerkes Memlükler de istisna değildi. Osmanlı öncesi Memluk devletinin sondan bir önceki lideri Kanşau al-Guri'yi (Çerkesçe - Qanşaw Ghur'da) ele alalım mesela, Qanşaw Ghur, yaklaşık 80 yaşında savaş alanında öldü.

Osmanlılar Ağustos 1516'da Memlükler ait Suriye topraklarını işgal ettiklerinde, Sultan Qansaw, onları karşılamak için orduya liderlik etti. İki ordu, 24 Ağustos 1516'da Halep'in kuzeyindeki Marj Dabiq sahasında karşı karşıya geldi. Gelişmiş ateşli silahlara sahip olan Osmanlılar, atlı savaşçılarının cesaretini ve askeri becerilerini vurgulayan Memlükleri ezici bir yenilgiye uğrattı.

Ordunun bir kısmının ihanetinden sonra Qanşaw Gur, bir bayrak ve küçük bir Memlük müfrezesiyle savaş alanında kaldı. 

Arap kaynakları onun şöyle bağırdığını bildiriyor: 

"Şimdi kendini kurtarmanın değil, şimdi yiğitliğini göstermenin zamanıdır." 

Ama çok geçti...

Çağdaşları onun ölümüyle ilgili çeşitli açıklamalar yaptılar. Bazıları onun savaşırken düştüğüne inanıyor, ama İbn Yiyas, Qanşaw Ghur'un yenilginin utancına dayanamadığı için zehir içtiğiniyazıyor. 

Kesin olan bir şey var ki o da Qanşaw'ın naaşının atlar tarafından çiğnendiği ve bulunamadığıdır. 

ADIGI.RU