Çerkesler Kimlerdi/r?

Çerkeslere olan ilgimden söz ettiğimde genellikle bana sorulan soru bu. Kafkasya'daki uzmanlar dışında, Batı dünyasında çok az insan Çerkeslerin kim olduklarını, nereden geldiklerini ve onlara ne olduğunu hatırlıyor. Adeta unutulmuş bir halk...

Hiçbir modern haritada "Çerkesya" diye bir yer bulamazsınız. 

Ancak yakından bakarsanız, o zaman Rusça "Çerkesya" ( Türkçeden ödünç alınan ) kelimesinin Rusya'nın güneyindeki Karaçay-Çerkes Özerk Bölgesi olduğunu görürsünüz. 

Aslında bu bölge, tarihi Çerkesya'nın biraz kuzeyinde yer alır: Çerkeslerin bir kısmı, anavatanları Çar tarafından fethedildikten sonra buraya yeniden yerleştirildi. 

Ama bölgenin adı da biraz yanıltıcı, çünkü teorik olarak burayı Türk Karaçayları ile paylaşan Çerkesler, aslında yaklaşık yarım milyonluk nüfusunun sadece %10'unu oluşturmakta.

Ancak, eğer siz de benim gibi eski haritaları incelemeyi seviyorsanız, öyleyse, 19. yüzyılın başlarındaki Rusya'nın haritasına bir göz atın ve açıkça işaretlenmiş bir Çerkesya bulacaksınız: kuzeybatı Kafkasya'da ve Karadeniz'in kuzeydoğu kıyısı boyunca, Kuban Nehri kıyılarının güneyinde uzanan bir ülke. 

O zamanların Rus imparatorluğunun güney sınırını belirliyordu.

Fransız konsolosu Gamba (1826), İngiliz maceracı James Bell (1841) ve Amerikalı George Leighton gibi on dokuzuncu yüzyılın batılı seyyahları ile Hollandalı konsolos Marigny'nin (1887) kitaplarında Çerkesya hakkında bir şeyler bulabilirsiniz. 

Ve birkaç on yıl daha geriye gider, on sekizinci yüzyılın ortalarında çizilen bir haritayı incelerseniz, o zaman Kuban Nehri'nin her iki kıyısı boyunca uzanan "Çerkesya" adını göreceksiniz. 

Azak Denizi, Kuban ve Don arasında, ana Kafkas sırtına; Osetya ve Çeçenya sınırlarına ve Azak Denizi kıstağından Abhazya'ya kadar Karadeniz kıyısı boyunca... 

O zamanlar, Çarlık Rusyasının emperyal fethinden önce Çerkesya, Danimarka'dan biraz daha büyük olan 55.663 kilometrekarelik bir alanı işgal ediyordu ve iki milyondan fazla yerli nüfusa sahipti...

( Kaynak: Shenfield, Stephen D. (1999). Çerkesler: Unutulmuş Bir Soykırım )

Çerkesya Hareketi Haber Merkezi