Edward Clark’ın Notlarında Çerkesler

... Çerkesler arasında, Romalıların en iyi tarihlerindeki kahramanlıklarıyla karşılaştırılabilecek tür kahramanlık örnekleri gözlemlenebilir. 

Esir alınan Çerkesler arasında eşi benzeri olmayan kahramanlıklar sergileyenler gördük. 

General Draşkeviç, ister Türklere ister Avrupa'nın daha disiplinli ordularına karşı katıldığı tüm seferlerde, Çerkesler arasında olduğu gibi cesaret örnekleri görmediğini söyledi.

Üstün güçlerle çevrili diğer ulusların birlikleri teslim olurlar, ancak Çerkesler, içlerinde bir yaşam kıvılcımı kaldığı sürece kalabalık bir düşman grubuyla bile savaşır.

Ekaterinodar'da, tutsak alındığında kan kaybından bilincini kaybetmek üzere olan, 15 ağır yara almış, yaklaşık 35 yaşında bir mahkum gördük. Bu olayı bana onun en kötü düşmanları anlattı, yani doğruluğuna güvenebilirsiniz.

Önce üç atlı Kazak Çerkes'e saldırmış. Amaçları, belki de vatandaşları arasında sahip olduğu yüksek rütbe nedeniyle onu canlı yakalamakmış. 

Ama Çerkes, pes etmemeye karar vermiş. Elindeki tek bir kılıçla üç mızraklı Kazağı püskürtmüş, ardından üç saldırgandan ikisini yaralamış. Sonunda, etrafı Kazakların yardımına gelen atlılarla çevrilmiş, ama Çerkes, sonuna kadar savaşmış, ağır yaralanmış. 

Onu, korkunç yaralarına rağmen tek bir kez dahi inlemeden tahtaların üzerinde yattığı hapishanede ziyaret ettik... 

Bir dalla yüzünü sineklerden uzak tutması için genç bir Çerkes kadın tutulmuştu. Tüm ilgi ve saygı ifadelerimiz sağır kulaklara çarptı. Yaralıya para teklif ettik ama o bunu kabul etmedi ve sanki onların değerini hiç anlamıyormuş gibi diğer tutsaklara verdi.

Bir de 20 yaşlarında, açık kahverengi saçlı, son derece güzel ama solgun ve zayıflıktan zar zor yemek yiyebilen bir Çerkes kadın vardı.

Kazaklar, onu yakaladıklarında durumunun çok iyi olduğunu, ancak kocasından ayrıldığı için yemek yemeyi reddettiğini söylediler. Sadece su içiyordu ve Kazaklar onun öleceğinden korkuyorlardı. 

Başkomutandan bu esirleri serbest bırakması için yalvardık. Savaştan önce, bir kadın için bir atın fiyatından biraz daha az olan 25 veya 30 ruble istenirdi. Ancak bize, takas listesine dahil edildiği için artık çok geç olduğu ve bu nedenle Çerkesler tarafından esir alınan Kazaklar serbest bırakılıncaya kadar gözaltında kalması gerektiği söylendi. Zavallı kadın, büyük olasılıkla, kocasını ve ülkesini bir daha görecek kadar yaşamayacak...

ADIGI_TUT

Çerkesya Hareketi Haber Merkezi