ESKİ TARİH SAYFALARINDA ADIGELER

Arap yazarı El-Mesûdî’nin “Altının Yıkandığı Yerler” (Дышъэр зы­щатхьакIырэ чIыпIэхэр...) adlı kitabında, ilk kez “adekhi” (адехи) ve “adigi” (адиги) etnik adları (ethnonym) ile karşılaşılıyor. Kitapta, Adıge ülkesinde “tala” (altın) denen keten cinsinden değişik kumaşlar dokunduğu belirtiliyor. Tala, “dabiki” denen keten cinsi kumaştan daha ince ve daha dayanıklıdır, taladan yapılma bir elbiselik kumaşın fiyatı 10 dinardır (19 yüzyılda bir dinar 5 ruble ediyordu). Adıgeler bu cins kumaşları komşu Müslüman ülkelerde satıyorlar. K. Marx, “Bir pagan (мэджусый) olan Rusya Büyük Prensi İ;r oğlu Svyatoslav (942-972) Taman’a saldırıyor ve üstün geliyor, ardından Tmutarakan Prensliği kuruluyor. Adıgelerin türediği Kasoglar da Tmutarkan’a bğlanıyorlar. Kasoglar (Adıgeler), Tmutarakan Prensi Mstislav Vladimir’in ordusu ile, Çerni;v kenti (şimdi- Ukrayna kuzeyinde) yakınlarında karşı karşıya geliyorlar. Çarpışmada Yaroslav üstün geldi ve savaş yapılmadı. «Полное собрание русских летописей» (Rus Kronikleri), cilt. 1. 1962, s. 147 - 140. Svyatoslav oğlu Prens Oleg- Mihail’in hükümranlığı döneminde Zihiya (Adıgey) de Prens’e bağlıydı. Монгайт. А.П. «О границах Тмутараканского княжества» (Tmutarakan Prensliği’nin Sınırları), s. 55 - 56. Adıgeler Tukar komutasında, Tatar-Moğol ordularına karşı sert bir direnişte bulundular. Mengühan ve Kadan komutasındaki düşman ordularını darmadağın ettiler ve çetin bir ceviz olduklarını kanıtlamış oldular. L.İ. Lavrov. “Kuzey Kafkasya’da Moğol İstilası”. Adıgeler (Zihler) yanlarına Rusları, Ermenilerı, Osetinleri ve Tatarları alarak İtalya’da (Venedik’te) kıtlıktan kırılmakta/ açlıktan ölmekte olan insanlara buğday gönderiyorlar. « XIII ve XV yüzyıllarda Batı Kafkasya’daki Ceneviz kolonileri Tarihi Üzerine Denemeler ». Y. S. Zevakin, N. A. Penko. Adıge maq, 26 Şubat 2013 Çeviri: Hapi Cevdet Yıldız