Hacı Janseid (Хаджи Джансеид): 'Teslim Olmayacağım, Davadan Ayrılmak Bana Yakışmaz'

Hacı Janseid'in evi, ormanda, küçük Abadzekh aul'dan çok uzakta olmayan yerdeydi, tüm komşu binalardan daha büyük ve daha güzeldi. Aile için bir çok odası, ahırları, ağılları, yakın arkadaşları için bir misafir odası, ağaçları vardı ve yüksek bir çitle çevriliydi. 

Janseid'in evinde gördüğüm her şey, onun yaşam standartının  hemşerilerininkinden çok ileride olduğunu kanıtlıyordu. Silahları, mükemmel bir atı, büyük koç ve sığır sürüleri ve yaklaşık otuz serf ailesinden oluşan bir topluluğu ile Abadzehler arasında en zengin insanlardan biriydi. 

Hacı Dzhanseid, Kabarda'yı bir at ve bir silahla terk etti ve sahip olduğu her şeyi kendi emeğiyle aldı. Elbette, saban veya balta ile değil, elinde bir kılıçla. 

Mütevazı bir kökene sahipti, Tambiev gibi, olağanüstü Kabardey soylularından biri değildi; ancak konseyde ve savaşta, genellikle en iyi prenslerden önce gelir ve dağlılar genellikle en zor durumlarda askeri toplantılarının liderliğini ona emanet ederdi. 

Onsuz hiçbir baskın yapılmadı, Rus birlikleriyle onun katılmadığı hiç bir savaş olmadı. Yetmiş yaşındaydı, vücudu yara izleriyle kaplıydı, ama yorgunluk nedir bilmiyordu, nerede olursa olsun savaşlara dörtnala koştu, her zaman öndeydi. 

O zamanlar, her çocuk, yetişkin Kazakların uykularına giren Karamurzin'in, Aslan-Girey'in ve Janseid kardeşlerin isimlerini biliyordu. İki kez Mekke'ye gitti ve her seferinde hatırlamayı sevdiği Mehmet-Ali ve İbrahim Paşa ile konuştu... 

Janseid, Rusların eninde sonunda dağlılara galip geleceğinden ve kendisinin de yatağında ölmeyeceğinden şüphe duymuyordu. Müslüman olduğu, bağımsızlığı her şeyin üstünde tuttuğu ve savaş onun için karşı konulmaz bir alışkanlık haline geldiği için bize karşı savaştı.

“Çerkesler daha akıllı olsalar, kendi aralarında çekişmeseler, birbirlerini boğazlamasalar, sizin bu dağlara gelmeniz asırlar alırdı" demişti bana. 

"Teslim olmak istemiyorum. Bu yaşımda, altmış yıl savaştığım, bu kadar kan döktüğüm bir davadan ayrılmak bana yakışmaz. Artık başkasının iradesine, yeni bir yasaya itaat edemem ve başkalarının emirleri altında çalışamam. Doğduğum gibi öleceğim. Ama oğlum daha küçük, dağları Rusların mülküne vermek Allah'ın hoşuna gidecekse, yeni düzene alışması onun için daha kolay olacaktır. Tabii  ovada yatmayı tercih etmezse, babasının yanında bir mezarı olacak".

Hacı Janseid'in Ölümü

1843'te Hacı Janseid, gözlerimin önünde hayatını kaybetti. Tekrar Kafkasya'ya göreve gitmiştim. İki piyade taburunun küçük bir müfrezesi, beş yüz Kazak ve dört top hattaki birliklerin komutanı V. O. Gurko'ya eşlik ediyordu. Orta Urup'taki yerleri teftiş etmek için ayrılmışlardı. Dönüş yolunda, elli dost Nogai prensi ile yolumuzu kapatan kayalık bir tepeyi işgal etmek için müfrezenin önüne geçmem talimatı verildi. Onu ele geçirecek vakti olmayan düşman süvarileri karşı dağda toplanmaya başlamışlardı; Çerkesler yaya olarak onlara yardıma koştular. Düşmanı dürbünle izlerken, başka bir dağda sarı sarıklı bir binicinin de dürbünle yaklaşan birliklerimize baktığını fark ettim. Nogailar onu ​​tanımakta gecikmediler ve "Arkadaşın! Senin arkadaşın!" diye haykırdılar. O da beni tanıdı ve selamlaştık. Bir saat sonra birlikler yaklaştı, iki dağı ayıran vadiye indik ve savaş başladı. Sarı renkli bir sarıklının liderlik yaptığı üç yüz atlı Çerkes beklenmedik bir şekilde, Kazakların girdiği vadiye inmiş ve onları kesmeye başlamışlardı. Süvariler ve piyadeler oldukça uzaktaydılar, yakınlarda silahlı bir Kazak duruyordu. Çerkeslere saldırmasını emrettim. Cesur yüzbaşı Biryukov, bir ok gibi uçtu. İki atış yaptı, sarı sarık dumanlar arasında kayboldu ve bir daha ortaya çıkmadı; Çerkesler birinin cesedini aldı. Yanımda olan Tembulat, Janseid'in düşüşünü görmüştü. 'Hacı öldü!' diye bağırdı. 'O iyi bir süvariydi, iyi bir adamdı! Onun için dua edelim'. Bu sözlerle atından atladı ve dua etmeye başladı..."

F.F. Thornau, Bir Kafkas Subayın Anıları, 1864

Kaynak: Адыги.RU

Çerkesya Hareketi Haber Merkezi