...Vladimir Hamed-Troyansky, “Mülteci İmparatorluğu” adlı kitabında, Kuzey Kafkasyalı sürgünlerin ve onların soyundan gelenlerin ülkelerine geri dönmeleri yasağının Rusya'da 1861'den 1991'e kadar şu veya bu şekilde yürürlükte olduğunu savunuyor.
Türkiye de vatandaşlarının Kafkasya'ya dönüşünü de hoş karşılamadı ve ayrılmalarına izin vermedi.
Buna rağmen, 19. yüzyılın 50'li yıllarının sonlarından itibaren, 20. yüzyılın ilk on yılına kadar yaklaşık 40 bin Muhacir Kafkasya'ya dönebildi. Bunlar çoğunlukla Çeçenler, Abhazlar, Osetyalılar, Doğu Çerkesya Çerkesleri ( Kabardey ) ve Nogaylardı.
Geri dönenler genellikle Türk ve Rus sınır muhafızlarından kaçınmak için yerleşim yerlerini ve yolları atlayarak Gürcistan ve Kafkas Dağları üzerinden yasa dışı kara yolunu kullandılar.
Bu geri göçler nedeniyle Rusya İmparatorluğu, geri dönenlerin kendi anavatanlarında yasallaşmalarına olanak tanıyan bir dizi yasal önlem almak zorunda kaldı. Ama Rusya'nın ülkelerine geri dönenlere yönelik politikası, kitlesel yeniden göçleri kışkırtmaması için hem Türk yetkililerden hem de Muhacirlerden gizli tutuldu.
Batı Çerkesya'dan gelen Çerkesler geri dönmek için neredeyse hiçbir girişimde bulunmadı çünkü... Anavatanlarında köyleri, akrabaları, hiçbir şeyleri yoktu...
Facebook 
Twitter 
Pinterest 
Linkedin 
Tumblr 
vk 
Odnoklassniki 
Reddit 
Whatsapp
Google Bookmarks
