Xakuçey veya Hakuçlar, çoğunlukla Rus-Çerkes Savaşı ve Çerkes soykırımı sırasında ortadan kaldırılan savaşçı bir Çerkes kabilesiydi. Hayatta kalanları Şapsuğlara katıldı. Çerkes dilinin Batı diyalektinin Şapsuğ alt lehçesi olan "Hakuti"yi konuşurlardı.
Hakuçlar, Rus-Çerkes Savaşı'nda Ruslara karşı en uzun süre direnen Çerkes kabilesiydi. 1870'lere kadar teslim olmadılar ve sonuç olarak büyük ölçüde yok edildiler.
Hakuçlar 1864'ten sonra topluca dağlara çekildiler. Rus Kafkas Ordusu Başkomutanı, 14 Haziran 1865 tarihinde Rusya Harbiye Nezareti'ne verdiği raporda, Hakuçların topraklarını terk etmektense ölmeyi tercih ettiklerini ve ölüm için savaştıklarını belirtiyordu.
Ailelerini, çocukları ve eşyalarını ıssız ve tenha köşelerde ve mağaralarda saklıyorlardı. Haziran 1865'te başka bir Rus komutan tarafından dağlarda saklanan Hakuç isyancıların sayısı 8-9 bin olarak bildirildi.
Hakuçlar, kaybedeceklerini anlayınca Ruslar tarafından yakalanmaktansa toplu intiharı tercih ettiler. Ölümü kurtuluş olarak görmüş, esarette yaşamaya tercih etmişlerdi.
Savaşı kaybedeceklerinden emindiler, kendilerini birkaç saat içinde etkileyecek zehiri içtiler. Böylece hayatta kalmaya çalışıp pes etseler bile zehirden öleceklerdi.
Hakuç'ların çoğu savaşta ya da dağların zorlu koşulları nedeniyle öldü ve 19. yüzyılın sonuna geldiğimizde sadece birkaç yüz kişi hayatta kaldı. Bu birkaç yüz Hakuç'un Rusya için gerçek bir tehdit oluşturamayacağı anlaşıldığında, evlerine dönmelerine izin verildi.
Bugün Karadeniz Çerkeslerinin çoğu bu Hakuçların torunlarıdır.
Kaynak: ADIGI TUT
Çerkesya Hareketi Haber Merkezi