18. Yüzyılda Yazılan 'Kısa Tarih' Adlı Kitap, 'Çerkeslerin Tarihi ve Soyağacı' Adıyla Yeniden Yayınd

Viktor ve Mariya Kotlyarov ailesi, yirmi yılı aşkın süredir Kafkasya ve Kafkasya'da yaşamış olan uluslar ile alakalı kitapları yayınlıyorlar.

Bu eserler arasında; Çerkes tarihi, tarihi olayların ipuçları, adları-namları anılan kişilerle alakalı bilgilere ulaşılabilir.

En son yayınladıkları eserlerden birisi; "Çerkeslerin tarihi ve soyağacı" adını taşıyor. Yayınladıkları diğer eserlerden farklı olarak bu kitabın basımı ve kendisi ile alakalı ekstra bir tarih de var.

Kitap, 18. yüzyılda Al-Hac Kurban tarafından yazıldı. Yazarın kendisi böyle bir eseri yazma girişiminde bulunmayabilirdi, fakat Kabartay pşılarından Al-Bek Murza (Bekoviç Çerkeske’nin oğlu) ona bu eseri yazması ricasında bulundu.

Al-Bek Murza, Kabartay pşılarının ortaya çıkışı, önder pşıların nasıl birileri oldukları, büyük tarihi olaylara iştirakleri vb. konularda bir eserin olmasını arzuluyordu.

Al-Hac Kurban, 1171-1758 yılları arasında Çerkesler ile alakalı yazılanları bir araya getirmişti. Çalışma ilginç ve olaylar açısından geniş kapsamlıydı, Çerkeslerin tarihi süreçlerini elinden geldiği oranda gerçekcil olarak yazmıştı. Eserde Kabartay pşıları ile alakalı konular daha ön planda. 

Al-Hac Kurban, yazdığı esere "Kısa Tarih" ismini vermişti. Eser, insanlarca da bu adla biliniyordu, yapıt pek çok kişinin hoşuna gitmiş adından sıkça bahsedilir olmuştu. 

Aradan geçen uzun yıllar esnasında yapıt unutulmuş, el yazmaları varsa da bilinmez olmuştu.

Yazarın el yazması nüshası yok olmadı. Ukrayna V.İ. Verdanske Milli Kütüphanesi Elyazma Eserler Enstitüsü'nde eser bulundu.

Moskova'da yaşamakta olan bilimadamları İ.V. Zaytsev ve A.V. Şumkin yapıta, geçen yıl, yeniden can verdi. ‘Doğu Literatürü’ kitap basımevinden,  kitabın adını ‘Çerkeslerin tarihi ve soyağacı’ şeklinde değiştirerek yayınladılar.

Eseri faksimil (tıpkı basım) usulünce yayınladılar.

Kotlyarov ailesi, eserin Kafkasya ile olan ilişkisinden dolayı, çalışmayı yapan yazarlardan izin alarak kendi basımevlerinde 50 nüsha olarak yayınladılar.

"Çerkeslerin tarihi ve soyağacı" adlı eser, Çerkes Ulusundan, milletinin taririhi ile ilgilenen kimselerin ilgisini çekecek olmasının yanı sıra, bilgilerinin de artmasına vesile olacak nitelikte. 

ŞAVKO Aslanguaş

  Çeviri: AÇUMIJ Hilmi

Kaynak: adygvoice.ru