Çerkes Mitolojisi Ansiklopedisi, Madina Pashtova

Mitoloji, toplumların; varoluşlarını, tarihi-kültürel bağlarını, inanç şekillerini, sosyolojik yaşam biçimlerini ve tüm bunlar arasındaki bağları destansı bir anlatımla önümüze çıkarır.

Bu mitler, sıradan masallar değillerdir. Belli bir tarihe dayanmasa da yüzyıllar önce oluşumunu tamamlamış bu mitler, kimi zaman geleceğe dair içerisinde mesajlar içerir ve gelecekteki toplum değerlerinin yapı taşlarını oluştururlar.

Çerkes Mitolojisi ve Nart Destanları da bunun bir örneğidir. M.Ö. ye dayanan Çerkeslerin yaşam biçimleri, “Xabze (Хабзэ)” bkz. adını verdikleri; örf-adet, kanun, sosyolojik yaşamın gereklerini ele alan normları, eski dini-inanç biçimlerini oluşturan temel yapı taşlardan biridir.

Dolayısıyla masalsı bir yaklaşım sergilemeden, dikkate alınarak incelenmesi, hitap ettiği toplum fertlerinin fikir sahibi olması ve ilgilenen araştırmacıların ise analiz etmesi gerekir.

Madina PASHTOVA’nın yazdığı, Erdoğan BOZ’un çevirdiği “ÇERKES MİTOLOJİSİ ANSİKLOPEDİSİ” bizlere bu konuda bir kaynak oluyor.

Yazar hakkında:

Madina Pashtova, 1971 yılında Karaçay-Çerkesya Cumhuriyeti’nin Çerkessk şehrinde doğmuştur. Çerkes kültürü ve tarihi ile ilgili önemli çalışmaları olan Halkbilimci Mihail MİJAYEV’in kızıdır. 1993 yılında Kabardey-Balkar Devlet Üniversitesi’nde eğitim almış, Filoloji Fakültesi Kabardey-Çerkes Dili ve Edebiyatı / Rus Dili ve Edebiyatı bölümünden dereceyle mezun olmuştur.

Çalıştığı alanlar:

Rus Bilimler Akademisi Kabardey-Balkar İnsan Bilimleri Enstitüsü Çerkes Halk Bilimi Bölümü(1995-2002),

Adigey Devlet Üniversitesi Çerkes Filolojisi ve Kültürü Bölümü(2002),

Adigey Cumhuriyeti İnsan Araştırmaları Enstitüsü Etnoloji ve Halk Sanatları Bölümü(2011),

2004’ten bu yana, Adigey Devlet Üniversitesi’nin projesi olan “Türkiye’deki Çerkesler” serisinin yayın kurulu üyeliği ve Çerkesçenin Batı ve Doğu lehçelerinde bilimsel yayın yapan “Psatl” dergisinin (Maykop) yöneticiliği,

Türkçe, İngilizce, Rusça yayınlanan “Kafkasya Çalışmaları/Journal of Caucasian Studies” dergisinin yayın kurulu üyeliği,

2018-2019 Öğretim Yılı’ndan itibaren Erciyes Üniversitesi Kafkas Dilleri ve Kültürleri Bölümü Çerkez Dili ve Kültürü Anabilim Dalı’nda öğretim görevlisi olarak çalışmaya başlamış ve halen devam etmektedir.

Eserleri:

Çerkes Halk Şiiri(2009) ve Çerkes Mitolojisi Ansiklopedisi(M.İ Mijayev ile birlikte, 2012) kitaplarının yazarıdır. Farklı yerlerde yayınlanmış bir çok bilimsel makalesi bulunmaktadır.

Kitabı Türkçeye çeviren Erdoğan Boz ( Çevirmen ):

1974 yılında Kayseri’de doğmuştur. İlk ve ortaöğrenimini Kayseri’de tamamladıktan sonra 1999 yılında Erciyes Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı bölümünden mezun olmuş, daha sonra Hacettepe Üniversitesi Antropoloji Bölümünde “Çerkes Etnik Kimliğinin Yeniden İnşasında Akrabalık” ve “Söylem Olarak Kimlik: Çerkesliğin Söylemsel İnşası” konulu tezleriyle yüksek lisans ve doktorasını tamamlamıştır. 2011-15 yılları arasında Ankara Çerkes Derneği yönetim kurulunda da görev almıştır.

“ÇERKES MİTOLOJİSİ ANSİKLOPEDİSİ" kitabı bizlere başta ‘Mitoloji’ olmak üzere; mitlerin Çerkes toplumunda ki yerinden, Nart Destanları ve bu destanların içeriğinden çıkarımlarda bulunarak Çerkeslerin dini inançlarına; mitolojinin inançlar üzerinde ki etkisi ve ardına gelen dinlerin mitolojik unsurlarla iç içe geçerek yaşama empoze oluşunu, Çerkes sosyal yaşamı ve Xabze’nin etkilenme şekillerini açıklıyor.

Biz farkında olmasak da, bununla birlikte günümüzde halen uygulanmaya devam eden kimi davranış ve ritüellerin, mitolojinin toplum üzerindeki izleri olduğunu gözler önüne seriyor.

Bilimsel oluşuyla, akademik alanda araştırma yapmak isteyenlere bir kaynak niteliği taşırken, insanı evde çocuklar ile masal kitabı okur hissine kaptıran ayrı bir özelliği de beraberinde sunuyor.

Kitabın orijinal dilindeki şekline ulaşma imkanım olmadığı için çevirmenin çevirisi üzerine yorum yapmam maalesef mümkün değil.

Kapak tasarımı olaraksa yeşilin tonlarıyla sade bir tasarım düşünülerek, göze çarpan hoş motifler işlenerek vitrinlerdeki yerini almış ve okuyucuya sunulmuştur.

Topluma bu eseri kazandırdığı için Madina Pashtova ve çevirisiyle Türkçe okurlarına sunduğu için de Erdoğan Boz’a teşekkürler.

Yayın Evi: Metropol Yayınları

Yayın Yönetmeni: Ufuk Taner Genel

Yayın Editörü: Dr. Murat Topçu

Kapak Tasarım: Janna Shogenova

Basım Tarihi: 1. Basım 2018(1000 adet)

Baskı Yeri: Sözkesen Matbaacılık Yeni Mahalle ANKARA/TÜRKİYE

Abaze Bera