Çerkesya Aslanı Tığujıko Kızbeç - Karden Merve, Khare Ümran

Bugün, Çerkes tarihindeki en önemli kahramanlardan biri olan Tığujıko Kızbeç’in ölüm yıldönümü.

Kızbeç hakkında elimizde olan bilgilerin çoğu yabancı kaynaklardan edinilmektedir. Yazılı kaynaklarımızın olmaması veyahut çok sınırlı olması, tarihimiz hakkında birçok bilgiden mahrum kalmamıza neden olmaktadır. Ve Kızbeç gibi birçok kahramanımız varsa da, yazılı kaynağımız olmadığından, tarihin derinliklerinde maalesef ki kaybolmuştur. Hepsinin ruhu şad olsun. 

Tığujıko Şerel’ıko Kızbeç, Adagum Irmağı kıyısında olan Naşha (Нашъхьэ) köyünde 1777 yılında doğdu. Kızbeç, 18. yüzyıl sonları ile 19. yüzyıl başlarında Adıge ülkesinde yaşamış olan yiğitlerden, kahramanlardan biriydi.

Gençliğinden itibaren vatan savunmasında büyük kahramanlıklar gösterdi ve yaşı oldukça ilerlemesine rağmen en ön saflarda vatanını savunmaya devam etti.

Kızbeç’in korkusuz mücadelesi, çağdaşı ve sempatizanı olan kişiler dışında, düşmanları arasında da saygı uyandırmaktaydı. Kızbeç’in yiğitliği ve başardıkları, günümüzün  kahramanlık örnekleri arasında da değer yaratmakta ve bütün bunlar giderek daha çok anlam kazanmaktadır.

J. S. Bell, 19 Temmuz 1837 tarihli notunda şunları yazıyor: 

“…İkinci gün yanımıza gelenler arasında Pşada köyünde tanışmış olduğum Hacı Kızbeç de vardı. O yaman ve yetenekli bir savaşçı, 60 yaşında biri. Yiğitliği ve akınları ile Ruslar arasında  korku yaratmış olan biri. Yakın, sınır yörelerde yaşayan Rus kadınları, ağlayan çocuklarını onun adını söyleyip korkutuyor ve susturuyorlar, Rus generalleri Rus otoritesini tanıması ya da barışa yanaşması durumunda, onun tüm isteklerini kabul edeceklerini defalarca Kızbeç’e bildirmiş bulunuyorlar. İmparator (Çar), bir resmini göndermesi halinde, kendisine büyük bir hediye vereceğini söyledi, ama Kızbeç bunların hepsini elinin tersiyle itmiş olan biridir.”

Kızbeç, gençliğinden beri katıldığı savaşlarda büyük kahramanlıklar ve başarılar gösterdi. Bu sayede herkes tarafından oldukça güven duyulan bir komutan oldu.

“Kızbeç çağrı yaptığında birkaç bin silahlı atlı birlik atlı toplanırdı” diyor yazar Şhalaxho Abu.

1864 yılında, Abın ırmağı boyunca yapılan savaşta 700 Çerkes atlısı ile 12.000 kişilik koca bir Rus ordusunu dağıttı ve Abın Zaferini elde etti. Abın Zaferi, büyük komutan Kızbeç’in önemli başarılarından sadece biridir.

Ayrıca Kızbeç'in dünya literatürüne giren savaş taktikleri ile uzun yıllar boyunca Ruslar ağır kayıplar verdirdi. 

Cesareti, dehası ve başarılarıyla “Çerkes Aslanı” unvanı yakıştırılan ( J.Bell ) bu lidere Adıge halkının duyduğu güven ve bağlılığın boyutları, o dönemde Çerkesya’yı ziyaret eden İngiliz gezgin J. Longwort tarafından şu şekilde kaleme alındı: 

“Tam yemeğe oturmak üzereydik ki yakınlarda duyulan silah sesleri, çok önemli bir misafirin gelmekte olduğunu haber verdi.Kalabalık arasında bir sevinç dalgası oldu ve her taraftan “Kızbeç! Kızbeç!” sesleri yükseldi.Bu tek heceli kelimelerin Çerkesler için ne kadar bir büyük önem ifade ettiğini anlamak için bu çağlardan çok daha gerilere giderek günümüze göre çok daha çalkantılı ve maceralı bir devire Warickle,Wallace veya Rolando’nun zamanlarına gitmeliyiz. Diğer türlü bu insanların heyecanlarını nasıl anlayabilir veya ismi bu kadar büyük heyecan yaratan bir kahramanın özelliklerinin hakkını nasıl verebiliriz?”

Kızbeç hayran olunası bir cesaret ile 40 yılı aşkın bir süre boyunca, savaş meydanlarında bulundu ve düşmanlarına korku salmaya devam etti.

28 Şubat 1840 tarihinde, yine  savaş meydanında bulunduğu sırada ağır bir şekilde yaralanarak yaşama veda etti. 

Bugün dahi Kafkas dağları Kızbeç’in hatıralarını ilk gün gibi taşımaktadır. O dağlar yok olmadıkça bizim de bu büyük komutanı unutmamız mümkün değildir.

Çerkeslik için yürüdüğümüz bu yolda onun  savaşçılığı, cesareti ve vatan sevgisi en büyük pusulamız olmaktadır.

Tığujıko Kızbeç başta olmak üzere vatanı ve halkı için yaşayan tüm atalarımızı rahmet ve minnetle anıyoruz.

Karden Merve, Çerkesya Gençliği, Kayseri

Khare Ümran, Çerkesya Gençliği, İzmir