Dığağaze ( Дыгъэгъазэ ) - Lıhujıko Sinef

Çerkes halk takviminde 22 Aralık tarihine tekabül eden ve Dığağaze (Дыгъэгъазэ) adıyla anılan "gün dönümü ve kışa giriş" töreni Çerkeslerin en eski geleneklerinden biridir.

Dığağaze, Çerkes kültüründe çok önemli bir yere sahiptir. 22 Aralık kışın ilk günü kabul edilir ve milli bayram olarak kutlanır.

Dığağaze, doğanın canlılığının sona erişi, uzun bir dinlenme ve sessizlik döneminin başlangıcı olarak kabul edilir.

Dığağaze töreni Çerkes halkının geçmişinin ne kadar eskiye dayandığını görmek açısından büyük önem taşımaktadır. Bu tören Çerkes halkının en eski halklardan biri olduğunu göstermektedir. Bu sonuca, Çerkes takviminde bu sene gireceğimiz 6231. yılımız oluşundan ulaşabiliriz. Günümüzden tam 6231 yıl önce Çerkes halkı takvim kullanmaya başlamıştır.

Çerkes halkının geçmişinin bu kadar eski olduğunu gösteren bir diğer olay ise yılı ikiye ayırıyor olmalarıydı. Yaz ve kış olarak ayırdıkları takvimlerinde, tüm yaşantılarını güneşin doğuşu ve batışına göre ayarlıyor olmalarından dolayı güneş hayatlarında çok önemli bir noktaya sahipti. Ve 21 Aralık gününün gecesine denk gelen gün dönümünden itibaren güneşin etkisinin azaldığını fark etmeleri üzerine, güneş yakarısı olarak adlandırabileceğimiz bu töreni icat ediyorlar.

Kutlamalarda, Çerkesler kendi geleneksel inançlarını sembolize eden bir ağaç hazırlıyorlar. Ağacın alıç veya bol miktarda meyve veren yabani armut, elma ağacı gibi ağaçlardan olması önemlidir.

7 uğurlu bir rakam olarak görüldüğü için bu ağaç yedi yan dalı olan bir gövdeden oluşur. Her bir dala yıldızları sembolize eden bir mum yerleştirilerek süslenir ve en üst kısmına güneşi sembolize eden bir Çerkes peyniri asılır.

Mumlar, ailedeki en genç evli kadınlar tarafından yakılır. Bu durumda, kadın her zaman doğuya bakmalıdır. Evde evli kadın yoksa, o zaman en küçük kız mumları yakar.

Daha sonra, ağaç kutlamanın yapılacağı eve getirilir. Kutlama ritüeli, kutlamanın onuruna ailenin en yaşlı ve saygın üyesi Thamade tarafından bir dua ( xhuaho ) ile ilan edilir.

Kutlama sadece aile içerisinde yapılmaz. Sokaklarda ve köy gibi yerleşim yerlerinde dans eşliğinde büyük kutlamalar yapılır. Bu gecenin ritüel içkisi beyaz şaraptır (Санэху-sanehu).

Kutlamanın anlamı, insanların gelecekteki refahı için umutlarını yeni bir güneş döngüsünün başlangıcıyla ilişkilendirmesi ve Tha’ya bir önceki yılın nimetleri için şükran duyulmasıdır.

Dığağaze aynı zamanda aralık ayı demektir. Bu ayın bir özelliği de her Çerkes ailesinin Çerkes Nart destanlarının en saygın kahramanlarından biri olan “Sosruko'nun gelişini” kutladığı bir zamandır.

Vatanda hala devam ettirilen bu eski Çerkes geleneği, diasporada kendisini tekrardan canlandıracak gençleri beklemekte.

Dığağaze bayramı her eve bereket, barış, mutluluk getirsin!

Lıhujıko Sinef

Çerkesya Gençliği