Röportaj Dizisi(7) Khare Ratmir (Nalchik): 'Vatanda Bir Adım Atabilmek Bile Çok Değerli'

*Ratmir, öncelikle röportaj teklifimizi kabul ettiğin için teşekkür ederiz. Kısaca seni tanıyabilir miyiz?

-Benim adım Ratmir, Khare sülalesindenim. Kabardey-Balkar Cumhuriyeti’nin (KBC) Urvan bölgesinin Psıgansu köyünde doğdum. 

Hukuk eğitimi aldım, gençlik politikası ve toplum kuruluşları alanında çalışıyorum.

Çerkes STK'ları olan “Perit Derneği” ve “Çerkes Rönesansı” gruplarının faaliyetlerine katılıyorum. Yaklaşık 18 yıllık iş deneyimim var.

* Şuan diasporada yaşayan Çerkesler hakkında ne kadar bilgin var? Ve diaspora ile ilişkilerin var mı?

- Diaspora hakkında çok şey biliyorum ve sık sık onlarla temasa halindeyim. Ürdün, Türkiye ve Suriye'den Çerkes misafirler ağırladık burada. Aynı zamanda vatanlarına dönen Çerkeslerle de çalışıyorum. 

Onlara karşı tutum çok iyi burada. İletişim kuruyoruz, birbirimize hediyeler veriyoruz, sorunları tartışıyoruz ve daha fazlasını yapıyoruz. Sosyal ağlar iletişimde çok yardımcı oluyor, son zamanlarda Türkiye'de benimle aynı sülaleden olan kişileri buldum ve onlarla da iletişim halindeyim.

* Suriye'deki savaştan çıkıp gelen soydaşlarımıza yardım eden gruplar içerisinde aktifsin. Onlara hangi konularda yardım ediyorsunuz? Ve sence hem onların hem de diğer ülkelerden vatana dönenlerin en büyük problemi nedir genel olarak?

- Elimizden geldiğince yardımcı oluyoruz. En önemli şey, evrak işleri ve istihdamdır. 

Ek olarak, geri dönenlerin buradaki Çerkes kültürüne dahil edilmesi gerekiyor. Birçok geri dönüşçü ailenin çocuklarına pşine, şikepşine çalmayı öğrenmeleri için çalışmalar yapıldı.

Bazılarına müzik aletleri satın alındı. Köylerde yaşayan geri dönüşçülere ekonomik donanımlarıı için yardımcı olundu. Bazılarına inek, koyun, patates fidanı ve daha fazlası satın alındı.

Buna ek olarak, vatandaki uygulamalarla ilgili dönüşçülere yardımcı olunuyor. Perit Derneği’nde, insanlara gerekli tüm konularda ücretsiz danışmanlık yapan bir avukat var.

Kısa bir süre önce geri dönenlere yardım etmek için Çerkesçe, Türkçe, Arapça ve İngilizce olarak bir dizi bilinçlendirme filmi yayınlandı. Filmler, vatana uyum sağlamak için gerekli olan temel konuları açıklıyor.

* Diasporadan yıllardır vatana eğitim almaya gelen gençler var. İlk olarak bunlardan nasıl haberdar oldun?

- Kabardey-Balkar Devlet Üniversitesi yurtlarını sık sık ziyaret ediyorum. Yurt dışından gelen Çerkes öğrencilerle buluşuyoruz. Desteğe ihtiyacı olanlara yardımcı olmaya çalışıyoruz. Özellikle Suriye'den gelenler arasında; savaş sırasında ebeveynlerinden yardım almayanlar oldu. Bu nedenle onlara gıda ve diğer konularda yardımcı olmaya çalışıyoruz.

* Buraya yaşamaya veya üniversite eğitimi almaya gelen gençler hakkında ne düşünüyorsun?

- Eğitim almak için vatana dönelere sevgi ve saygı duyuyorum. Gelecek onlara ait. Gençler mezun oluyorlar ve burada aile kuruyorlar. Her şeye rağmen vatana dönüyorlar ve vatanda başarıya ulaşıyorlar.

* Diasporadan vatana dönüşlerin veya burada çalışmaya ve/veya eğitim görmeye gelen gençlerin sayısı az mı? Sence neden daha fazla insan gelmiyor? Bu sayıyı arttırmak için ne yapılmalı?

- Bence dönüşçü sayısı az. Daha fazlasının geri dönmesi gerekiyor, ancak görünüşe göre ücretsiz eğitim için kota almak zor ve paralı eğitim kapsamında eğitim için de ödeme yapmak zor. 

Ayrıca öğrencilerin hayatını daha ilginç hale getirmemiz gerekiyor. Onlara kendi vatanlarında olduklarını hissettirmeliyiz.

* Yerli gençlerle diasporadan gelen gençlerin birbirleriyle ilişki kurması konusunu değerli buluyor musun? Genel olarak iki tarafın birbiriyle ilişki kurması konusunda sıkıntılar olduğunu görüyoruz. Bu konuyla ilgilenen bir kurumuz da yok gibi. Bu konuda ne söylemek istersin?

- Evet, yerli gençlerin ve diasporadaki gençlerin daha yakın iletişim kurmaları gerekiyor. Ortak ve büyük etkinlikler düzenlemek gerekir.  Prensip olarak bu zaten yapılmaya başlanmıştı. Şimdi, pandemi nedeniyle daha az etkinlik oluyor. Pandemi öncesi hayata geri döndüğümüzde sanırım etkinliklere devam edeceğiz.

* Sence bu gençlere yeterince sahip çıkılıyor, destek veriliyor mu? Bunu sadece maddi manada sormuyorum. 

- Bence daha fazla destek olunmalı. İletişim halindeyiz, onlarla ana dili eğitimi yapmak ve konserlere ücretsiz biletler sağlamak gibi şeyler yapıyoruz, ama daha fazlasının yapılması gerekiyor.

* Sence diasporadan gelen öğrencilerin buraya hızlı adaptasyonu için ne yapılabilir?

- Daha hızlı adaptasyon için vatana geri dönenlerle yerel halkın daha fazla iletişim kurmasını sağlamamız gerekiyor. Özellikle soyadı aynı olanlar… 

Mesela Karden dönerse, yerli Karden ailesinin ona yardım etmesi gerekir; dönenleri aileye dahil edip, onlara yardım etmek yani.

* Diasporadan gelen gençler ile yerli gençler arasında genel manada kıyaslama yapacak olsan neler söyleyebilirsin?

- Genel olarak hepimiz aynıyız. Sadece bazıları Türk kültüründen, bazıları da Rus kültüründen etkilendi. Çerkes bayrağımız Çerkes kültürünü birleştiriyor. Bu nedenle, ona odaklanmanız gerekiyor. 

Diğer bir nokta, KBC'de bazı insanlar dine veya ulusal kültüre karşı çıkıyor. Dönüşçüşlerin bu sorunu yok. Dönüşçüler, kültür için bir yer ve din için ayrı bir yer olduğunu biliyorlar.

* Son olarak diasporada yaşayan gençlere söylemek istediğin bir şeyler var mı?

- "Vatanınıza dönün!" demek istiyorum. 

Pek çok sorunu anlıyorum, zor, ama yine de kendi memleketinizde olduğunuzun farkına vararak yaşamak daha iyidir. 

Suriye'den geri dönen Fuad Watey'in dediği gibi: “Vatanda bir adım atabilmek bile çok değerli.”

Teşekkür ederiz Ratmir. Çalışmalarınızda başarılar dileriz.