Anayurda Uzanan Ulusal Köprü Sağlamlaştırılıyor

Anayurda Dönenler Günü’nü karşılama anlamında, “Dış ülkelerde yaşayan soydaşlarımızın gönüllü olarak Adıge Cumhuriyeti’ne göç etmelerine destek sağlanması” adlı programın uygulanması konusunda, AC Ulusal İşler, Dış ülkelerdeki soydaşlarla ilişkiler ve haberler komitesi Başkanı Şhalaho Asker bizi bilgilendirdi.

Asker’in dediğine göre, “Devlet programı" kapsamındaki kişilere ve ailelerine yardım yapılıyor. Onlar, yaşama uyum sağlama Merkezi, Arapça tercümanlar ve yasal mevzuatı iyi bilen kişiler ile birlikte soydaşların federal göçmen statüsü almaları için çalışıyorlar.  AC İçişleri Bakanlığı göç şubesi kota tahsisi konusunda çalışıyor. İkamet ettikleri yerlere kaydedilmeleri işi birçok işlemi gerektiriyor. 

Cumhuriyet Adıge Xase’sinin Maykop kenti şubesi “Anayurda dönenleri toplum ile  uyumlu hale getirmek için kurulmuş “Dönenleri topluma uyumlu hale getirme Evi”, Suriye’den daha erkenden dönüş yapmış olanlara ve onların akrabalarına yardımcı oluyor. Ev satın alanların sayıları artıyor. Böylece ev satın alanlar, eve bağlı olarak ikamet sorunlarını da çözmüş oluyorlar. Göçmenlik ile ilgili evrakları hazırlamak üzere Merkez elemanları dönenleri görüşmelere alıyorlar, yanlış iş yapmamaları için onlara yardımcı oluyorlar. Komite ile Merkez birlikte Mafehable köyünün geliştirilmesi için çalışıyor, göçmenlere verilen arazilerde ev inşa etmeleri için yardımcı oluyor.

Kültür ve eğitim konusunda internet ve diğer iletişim olanaklarından yararlanıyoruz.  “Adıgey” adlı devlet radyo ve televizyon Kurumu ile imzaladığımız sözleşme gereği Adıgece, Türkçe ve Arapça programlar sunuyoruz. RF ve AC’nin kültür, tarih ve sosyal anlamda önem taşıyan konuları ve olayları, anayurda dönüş yapmış olanların durumu ve soydaşlarımızın ilginç haberlerini soydaşlarımıza duyuruyoruz. Bunlar Adıgece, Arapça ve Türkçe olarak soydaşlarımızın internet ağlarında da yer buluyorlar. Adıgey’de uygulanan yatırım projeleri ve turizmin gelişmekte olması, değişik konulara ilişkin kısa haberler, göç (dönüş) ile ilgili yasal mevzuat anlatılıyor. Dış ülkelerdeki sivil toplum örgütleri ile yaygın bir işbirliği içinde çalışıyoruz. Soydaşların kendi ülkelerinde kurdukları sivil toplum örgütleri ile de ilişkilerimiz var. Bizim ana amacımız ilişkileri daha da geliştirmek ve diaspora ile araya bir ulusal köprü kurmaktır, - dedi Şhalaho Asker. Dönüş yapanların karşılaştıkları zorluklar az değildir. Suriye’den gelenlerin durumu ve sayılarının daha çok olması nedeniyle onlar daha çok zorlukların farkına varmaya başladılar. Konut ve iş arayışı içindeler. RF yasalarını ve Rusçayı bilmedikleri için toplumla kaynaşmaları konusunda zorluklarla karşılaşıyorlar. 

- Biz de dönenlerin yanına gidiyor, karşılaştıkları zorlukları onlara anlattırıyor ve elden geldiğince yardımcı oluyoruz, - diye anlatıyor Asker. – Sosyal komitemiz dönüş yapanlara danışmanlık hizmeti de veriyor. Sadece ben değil, kuruluşumuz mensupları da soydaşlarımıza yardımcı oluyorlar.

Sözgelişi bu yıl başından bu yana 80 dönüşçü ile görüşme yaptık. En çok gereksindikleri şeyler: Çocuklarını çocuk yuvalarına aldırma, kreş bulma, okula yazdırma, ev yapacak arsa hakkını kullanma, iş bulma, sosyal hizmet alma sorunu, cumhuriyete dönüş yolu ve olanakları ile ilgili sorular, vb oluyor. Dönenlere AC’nin değişik kuruluşları da yardımcı oluyorlar.

Şu günlerde Türkiye, Suriye, Ürdün, İsrail ve diğer ülkelerden dönüş yapmış Adıgelerin sayısı 2000’e ulaşıyor. Zaman içinde Adıgey’de doğan ya da büyüyen çocuk sayısı da arttı. Her yıl dönüşçü ailelerde 10 -15 çocuk doğuyor. Bu çocuklar devlet okullarında okuyor ve daha sonra çalışmaya başlıyorlar. Bu kişiler girişimcilik, ticaret, inşaat ve sosyal hizmetler gibi 30 üzeri meslek dalında çalışıyorlar. 70 üzeri kişi de bütçeli işlerde çalışıyor. Bu soydaşlarımız Rusya’da eğitim görüyor, çoğu da Rusça öğrenmiş durumda.

“Dış ülkelerde yaşayan soydaşların gönüllü olarak Adıgey’e göç etmelerine yardımcı olma” adlı devlet programı 2019 yılından beri Adıgey’de uygulanıyor. Programın uygulandığı bu 5 yıl içinde Adıgey’e 286 kişi dönmüş bulunuyor (bunlar 103 kişi ve 139 aileden oluşuyor). 2024 yılının ilk altı ayında 60 kişi (programa katılan 15 kişi ve 45 aile) Adıgey’e dönecekti. AC İçişleri Bakanlığı Göç İşleri Dairesi verilerine göre bunlar 27 kişidir (12 kişi ve 15 aile). Sonuç olarak programın uygulanması için Adıgey aktif bir çalışma içinde.

- Program beş yıldan beri cumhuriyetimizde uygulanıyor. Uygulama konusunda tüm devlet kurumları ile ortak bir çalışma yürütülüyor. Programın ana amacı dış ülkelerde bulunan, uzmanlık  ve ustalık becerileri olan soydaşlarımızın Adıgey’e yerleştirilmeleri, cumhuriyetimize değişik meslek dallarında katkılarda bulunmalarıdır. Komitemiz ile dönüş yapanların sosyal yaşama hazırlanmaları Merkezi ile birlikte Mafehable köyünde konut yapımı, verilen arsa paylarının konut inşası için gerekli altyapılarının tamamlanması, sınırların belirlenmeleri konularda çalışmalar yapıyoruz. Suriye’den dönenler ve diğerleri cumhuriyetin değişik toplumsal etkinliklerine davet ediliyorlar, - dedi Şhalaho Asker. 

Genç dönüşçülerle etkin çalışmalar yürütülüyor. RF içinde gerekli eğitimi almaları için onlara Adıge Cumhuriyeti yönetimi yardımcı oluyor. 2023 – 2024 yıllarında Adıgey’in yüksek okullarında 43 öğrenci eğitim gördü. Adıge Devlet Üniversitesi’nde dış ülkelerden gelen 23 (Suriye 11, Türkiye 3, Ürdün 8, İsrail 1), Maykop Devlet Teknoloji Üniversitesi’nde 20 (Suriye 13, Türkiye 5, Abhazya 1, Ürdün 1) öğrenci okudu. Okul dışında bu öğrenciler Ulusal tiyatro gösterilerine, müzelerimizi ziyarete ve sosyal etkinliklere katılıyorlar. 

2012 yılından beri devlet ve belediye teşkilatları ile AC Başkanlığı, Suriye’den gelip Afıpsıpe bucağına yerleşen soydaşlara bir yardım projesi uyguluyor. Tahtamukay ilçe yönetimi verilerine göre, 15 Temmuz 2024 tarihi itibarıyla Suriye’den dönlen 40 aile, toplamda 145 kişi rayon (ilçe) topraklarında yaşıyor.

Suriye’den gelip Adıgey’e yerleşenlere konut inşa etmeleri için Penehes köyünde arsalar tahsis edildi. Hayırseverler ve sivil toplum kuruluşları yardımcı oldular. Tatamukay rayonunun orta dereceli okullarında 16 Suriyeli çocuk öğenim görüyor: Penehes 15, Afıpsıpe 1. Çocuklar akranları ile iyi bir uyum içindeler, derneklere gidiyor, sportif çalışmalara katılıyor ve değişik etkinliklerde bulunuyorlar. Beş çocuk da anaokuluna gidiyor. 

Yetişkinlerden (nahıj) bazıları Tahtamukay rayonunda çalışıyor. Bunlar avukat, hekim, mühendis, inşaatçı, öğretmen, terzi ve benzeri mesleklerden kişilerdir. Komitemiz ile “Adıge Xase” Suriyeli Adıgelerle yerel halkın uyum için olmaları için elinden geleni yapıyor. Bu konuda rayon (ilçe) ve köy Adıge Xase’lerinin daha etkin (aktif) olmalarını bekliyoruz. Soydaşlarımızın yaşama uyum sağlamaları konularında diğer uluslardan kişilerin de desteklerde bulunduklarını görüyoruz, bu da büyük bir önem taşıyor, - dedi Şhalaho Asker.

Ç’ARE Fatim

Kaynak: Adıge mak

Çeviri: Hapi Cevdet