Çerkes milliyetçiliği, kendi milletinin üstünlüğü ile ilgili bir tez değildir, diğer haklara nefret duymak değildir. Çerkes milliyetçiliği, Çerkes halkının kendi birlik, anadil, anavatan, dini ve maddi kültürünü koruyup geliştirme hakkı için yaptığı mücadelesidir.
Bugün güçlü propaganda kaynakları milliyetçiliğe karşı yöneltilmiş durumunda. Haklı olarak şöyle bir soru ortaya çıkıyor; milliyetçilik kelimesinden ne kastediliyor?
Rusya’da daha önce Sovyet Birliğinde de olduğu gibi milliyetçilikten, kendi milliyetinin üstünlüğü iddiası ve diğer halkların temsilcilerine karşı hoşgörüsüzlük anlaşılıyor, yani milliyetçilik şovenizm, yabancı düşmanlığı ve faşizmle özdeşleştirilmekte. Böyle iddialar kabul edilemez, milletler arası nefreti körüklemek ve etnik ayrımcılık uluslararası suçlara dahildir.
Ancak uygar dünyada milliyetçilik, toplumsal birliğin en üst biçimi ulusun değeri olduğunun ve bu değerin devlet oluşumu sürecindeki birincil oluşu hakkında bir fikirdir. Milliyetçilik, kendi milletine sadakat ve bağlılığı, siyasi bağımsızlığı ve kendi halkı yararına çalışmaya vazetmektedir; milli bilincin milletin yaşam şartlarının, üzerinde yaşadığı coğrafyanın, ekonomik kaynaklarının ve dini değerlerinin korunması için seferber edilmesini vazetmektedir. Bu anlamda milliyetçilik, farklı ve bazen de karşı çıkarları olmasına rağmen toplumun tüm tabakalarını pekiştiren, vatanseverliğin biçimlerinden biridir.
Böyle bir milliyetçilik doktrini Çerkes milli hareketinin temeli oluşturur. Biz tüm halklara saygı duyuyoruz ve aynı zamanda kendi milli çıkarlarımızı korumayı da öğrendik.
Tarih gösteriyor ki, milli devlet daha oturaklı bir siyasi oluşumdur, milli dil ve milli kültürün korunmasının garantisidir. Bununla beraber devlet, her hangi bir milletten olan kendi vatandaşının haklarını, dini inancını garanti etmeli. Toplum organizasyonunun başka bir istikrarlı modeli yoktur. En azından bugün böyle örnekler yok.
Şu aşamada Çerkes milli hareketinin amacı nedir?
Çerkesler ( Adıgeler ), bölgeleri Rusya İmparatorluğu tarafından, 1763-1864 Rusya-Çerkesya savaşı sonucunda ele geçirilen ve bu işgal sonucunda soykırıma maruz kalan halktır. Bunun dışında halkımızın çoğunluğu bugün de sürgünde yaşamasının yanı sıra, Kafkasya’da kalan Çerkesleri farklı isimler ( Adıgey, Kabardey, Çerkes ve Şapsığ ) altında idari yapılara böldüler. Çerkesler bu durumdayken, tek öz Adıge ismine ve ortak Adıge diline sahipler. Bugün Çerkeslerin bulunduğu durum sadece uluslararası kanunlara aykırı değil, bu durumun özü adaletsizdir.
Bundan dolayı biz, anavatanımızda halkımızın adaletsizce ve kanunlara aykırı olarak parçalanmasına son verilmesini talep ediyoruz. Bundan dolayı biz, Çerkeslerin Kafkasya’ya geri dönüşünün organizasyonunu devletin yapmasını talep ediyoruz, çünkü bugünkü Rusya, Çerkes soykırımını ve Kafkasya’dan sürgününü gerçekleştiren Rusya’nın halefidir ve devamcısıdır.
Bize, “istikrar adına” bu konuları gündeme getirmememiz öneriliyor. Fakat Rusya Federasyonu aynı istikrar adına neden Çerkeslerin geri dönüş meselesini çözmüyor? Neden bu istikrar adına tarihi Çerkesya bölgelerinin tek bir oluşum olarak birleştirilmesine yardımcı olmuyor? “İstikrar” neden Çerkes halkının kendi doğal haklarından vazgeçmesi ile sağlanmalı ki?
Örneğin, neden Krasnodar Bölgesinin ve Adıgey’in yer almadığı bir Kuzey Kafkasya Federal Bölgesi oluşturuldu? Rusya yönetimi neden Çerkes halkını daha da bölerek artık onları farklı federal bölgelere ayırmaya karar verdi?
Bizi ne ile suçlarlarsa suçlasınlar, bize ne tür yaftalar yapıştırırsa yapıştırsınlar, biz bu konuları gündeme getirdik, getiriyoruz ve getirmeye devam edeceğiz. Çerkes halkı kendi vatanında tek millet olarak yaşamaya başlayana kadar. Buna sonuna kadar hakkımız var. Biz, Çerkes milletiyiz ve bizim kendi çıkarlarımız var.
Biz Çerkesler, tarihimizle gurur duyuyoruz. Kültürümüzle gurur duyuyoruz, milli felsefemiz olan Xabzemiz ile gurur duyuyoruz. Belki bu birilerin hoşuna gitmez, ama bu bizi millet olarak tanımlayan şeydir ve diğer hiçbir halkın hakkını kısıtlamıyor.
Tüm bunları bize atalarımız verdi ve bunlar için onlara saygı duyuyoruz. Ama bu sadece bizim temelimiz. Kendimiz hiçbir şey yapmadan yalnızca atalarımızla gurur duyamayız. ЩIэблэщIэр пасэрейхэм я дамэ тоувэ, нэхъ жыжьэ плъэн папщIэ - yeni nesil daha uzağı görmek için öncekilerin omuzlarına basıyor.
Bugün milletimiz, Çerkesya’nın bütün tarihinin en zorlu aşamasında. Bizim neslimiz, önünde duran meseleleri aşabilirse - Çerkeslerin yaşadığı bütün ülkelerde milli kimliğini, kültürünü, dilini, geleneklerini koruyabildiği ve tarihi anavatanı Kafkasya’da tüm Çerkes milliyetinin birliğini sağlayabildiği takdirde, atalarının hatıralarına layık olacaktır.
Çerkes milliyetçiliği, kendi milletinin üstünlüğü ile ilgili bir tez değildir, diğer haklara nefret duymak değildir. Çerkes milliyetçiliği, Çerkes halkının kendi birlik, anadil, anavatan, dini ve maddi kültürünü koruyup geliştirme hakkı için yaptığı mücadelesidir.
Amacımız – her milletten ve her dinden insana haklarını garanti eden, Abazinlerin, Karaçay-Balkarlarının, Kazakların ve Çerkeslerin ortak tarihi devlet yapısı olarak, Çerkesya’nın yeniden inşa edilmesidir.
Sivil Hareketi “Xase” Başkanı İbrahim Yağan Kabardey-Balkar Bölgesel Sivil Hareketi “Çerkes Kongresi” Başkanı Ruslan Keş Karaçay-Çerkes Bölgesel Sivil Hareketi “Çerkes Kongresi” Başkanı Anzor Etleşev