Çerkesler ( Adıgeler ) Bir Ulustur ve Tek Bir İsimleri Olmalıdır

Her geçen gün daha çok insan, Sovyetlerin Adıgeler, Kabardeyler ve Şapsığlar diye böldüğü bir halkın kendilerini "Çerkes ( Adıge )" diye tanımlama kampanyasına katılıyorlar. Yalnız artık kafa karışıklığına bir son vermek için değil; fakat bugünkü Rusya sınırları içinde veya dışında, nerede yaşarsa yaşasın, Çerkesler bir ulus olduğu ve tek bir isme sahip olması gerektiği için. 

Kavkaz Uzel haber ajansı, kampanyayı bu konuda birikimli altı isme sordu. Bunlar, konu hakkındaki en dikkate değer yorumlar. (kavkaz-uzel.eu/articles/332833/; cf. windowoneurasia2.blogspot.com/2019/03/call-for-circassian-subgroups-to.html).

Bir Çerkes dilbilimci olan Madina Khakuasheva, halkların ve dillerin Sovyetler tarafından böyle bölünmüş olması hem yapaydır, hem de kafaları karıştırmaktadır. Kabardey ve Adige diye iki ayrı edebiyat yok, yalnızca tek bir Çerkes ( Adıge ) var. Bu durumu düzeltmek için fazla bir şey değil; sadece "politik irade" gerekiyor.

Xabze sivil toplum örgütü başkanı Martin Kochesoko "Çerkeslerin kendilerini anadillerinde kendilerini 'Adıge' olarak tanımlayan halk oldukları üzerine tartışılacak bir şey yok" diyor. Bu halkı Kabardeyler, Çerkesler ve Adıgeler olarak bölmek "Sovyetlerin ulusal politikalarının bir sonucu"dur. Bölgedeki tüm yönetsel kurumlar bu politika ekseninde örgütlenmiştir. 

Rus Bilimler Akademisi Bölgesel Araştırma ve Medeniyetler Merkezi üyesi Naima Neflyasheva, " 'Adıgeyliler' diye bir şey inşa etmek, tamamen yapaydır". Fakat Adıge daha bir gerçektir: insanların bilinçlerinde ve anadillerindeki literatürde hala yaşamaktadır. Adığe'yi kullanmayı reddedenlerin büyük bir destek bulmaları mümkün değildir. 

Moskova Etnoloji ve Antropoloji Enstitüsü Kafkasya Bölümü Başkanı Sergey Arutyunov, yüzlerce yıl öncesine de gitseniz yalnızca bir Adıge halkı ve yalnızca bir Adıge vatanı var ve bu terim başkaları tarafından Çerkes olarak tercüme ediliyor.    

Kabardey Balkarya İnsan Hakları Merkezi başkanı Valery Hatajuko, "nerede yaşarlarsa yaşasınlar ve kendilerini resmi olarak nasıl tanımlarlarsa tanımlasınlar, Çerkesler tek bir halk olarak görüyorlar" diyor.  

Artık Washington'daki CSIS'te bir araştırmacı olan Deniz Sokolov, Çerkeslerin tek-ortak bir tanımlamada birleşmeleri kısa vadede Kuzey Kafkasya'da bir Çerkes Cumhuriyeti'nin kurulması demek olmayacak. Moskova buna karşı ve bölgede etnik iç içe geçmişlik çok fazla. 

Fakat kamuoyunda kendini Çerkes olarak tanımlama çağrısı ile aktivistler bu ulusun üyelerini ve tüm dünyadaki ilişki içinde oldukları insanları ulusal mücadelede yeni bir gündem üzerine düşünmeye ve tartıştırmaya çalışıyorlar. Facebook ve Whats app gibi sosyal ağlar ve internet sayesinde bu artık mümkün.  

"Eğer Rusya Federasyonu bir uluslar devleti olsaydı, o zaman Çerkes Hareketi gibi projeler devletin yeni bir ulusal politika ekseninde kurumsallaşması ve  ekonomik politik olarak modernleşmesi için itici güç olurdu. 

"Fakat bugün Moskova bürokrasi böyle yeni bir ulusal politika inşa etmeye pek hevesli değil", bu nedenle ilerleme sağlamak biraz zor. "Eğer orta vadede düşünürsek, Rusya Federasyonu'nda herhangi bir ulusal projenin geleceği pek parlak değil". 

Fakat, eğer olaya uzun vadede bakarsak, o zaman böyle ulusal ve bölgesel projeler geliştirmekten başka bir çaremiz yok. Bu, aynı zamanda daha sağlıklı ve bugün sahip olduğumuzdan bütünüyle farklı bir federal politik sistemin de iskeleti olur". 

Paul Goble

Window on Eurasia

Kaynak : Circassia Times

Çeviri : Çerkesya Hareketi Haber Merkezi