Kabardey-Balkar Bölgesel İnsan Hakları Merkezi Başkanı Hatajuko Valery, Zatulin'in Duma'ya, "Rusça bilmeyenlerin yeni 'soydaşlar yasası'ndan yararlanmaması için sunduğu teklif"i eleştirdi.
Valery, "Bay Zatulin, Rus yurttaşların sayısından, Rusya halklarının Rusça bilmeyen temsilcilerinin derhal çıkarılmasını talep ediyor" dedi ve şöyle devam etti:
"Devlet Duma milletvekili Konstantin Zatulin, 28 Mart'ta, 'Rusya Federasyonu'nun Yurtdışındaki Vatandaşlara Yönelik Devlet Politikası Hakkında' Federal Yasasında iki değişiklik yapılmasını önerdi. Kabul edildikten sonra ( kabul edileceklerine dair hiçbir şüphemiz yoktu ), yurtdışında yaşayan ve Rusça bilmeyen Rusya halklarının temsilcileri, Rus yurttaşları olarak tanınmayacak.
Örneğin, Kafkas Savaşı'nın sona ermesinden sonra kendisini yabancı bir ülkede bulan, tarihi anavatanından asla kopmayan ve kendisini hep anavatanında yaşayan soydaşlarının ayrılmaz bir parçası olarak gören milyonlarca Çerkes diasporasını ele alalım. Bu değişikliklerin kabul edilmesinden sonra, ( diasporada yaşayan Çerkesler ) tarihi vatanlarından kopacaktır, çünkü ( diaspora Çerkeslerinin ) bir anda mucizevi bir şekilde Rusça konuşmayı öğrenmeleri imkansızdır.
Halbuki, Çerkeslerin Rusya'da ikamet ettikleri tüm bölgelerde: Kabardey-Balkar, Karaçay-Çerkes ve Adığe Cumhuriyetlerinde Çerkes dili devlet dilidir, bu nedenle bu, Çerkes diasporasının temsilcilerini yurttaş olarak tanımak için yeterlidir.
Yasada, mevcut kanunun 1. maddesinin 3. fıkrasında yer alan 'yurttaş' tanımının şu şekilde yapılması öneriliyor:
'Rusya Federasyonu topraklarının dışında yaşayan; ama Rusya Federasyonu'nun devlet dili olarak Rusça konuşan, Rusya Federasyonu ile manevi, kültürel ve yasal bağlar lehine özgür bir seçim yapan, Rusya Federasyonu topraklarında doğmuş veya yaşamış kişilerin akrabaları'...
Aynı 1. maddenin 3. paragrafındaki ikinci değişiklik, Rus vatandaşı olarak kabul edilmesi gereken halkların listesiyle ilgili. Bunun da aşağıdaki ifadelerle belirtilmesi önerilmekte:
'Bu yasanın amaçları doğrultusunda tarihsel olarak Rusya Federasyonu topraklarında ikamet eden halkların listesi aşağıdaki kategorileri içerir:
- Devleti oluşturan halk (Ruslar);
- Belarus ve Ukrayna halklarının, devleti oluşturan halkla ortak bir tarihi kader ve kültür bağı olan temsilcileri.'
Konstantin Zatulin, tasarı metninde Rusya'da yaşayan diğer halkları belirtmeyi gerekli görmüyor. Muhtemelen onları ikinci sınıf olarak görüyor ve ona göre ( kendi sözleriyle ) 'tarihsel olarak Rusya Federasyonu topraklarında yaşayan halkların listesinin, bu yasanın amaçları doğrultusunda, Hükümet tarafından onaylanması ZORUNLUDUR' yeterli olacaktır.
Bay Zatulin tarafından önerilen değişikliklerin, Rusya halklarının kültürel kimliklerinin korunması ve kendi kaderlerini tayin hakkıyla ilgili hak ve çıkarlarını büyük ölçüde ihlal ettiği bizim için kesinlikle açıktır. Federal sistemi terk etmeye ve katı bir üniter devlet inşa etmeye yönelik siyasi seyrin devamı niteliğindedirler.
Bu bağlamda, Rusların devleti oluşturan tek halk olduklarının ilan edildiği anayasada yapılan ünlü değişikliği hatırlayalım.
Bu değişikliklerin temelinde, Rusya Federasyonu'nda yaşayan halkların devletlerinin sistematik bir şekilde yok edilmesi var, ki, cumhuriyetler zaten uzun süredir egemenlik hakkına sahip değiller ve sakinlerinin devlet organlarının oluşturulmasına pratik olarak hiçbir katkıları yok.
Ve son olarak, Zatulin'e ve onun arkasındaki güçlere retorik olmayan bir sorum var:
Bu tür girişimler, liderliğinin Rusya halklarına mümkün olan her şekilde birliği ve konsolidasyonu güçlendirme çağrıları yaptığı düşünüldüğünde, bugün Rusya çevresinde meydana gelen gerçekten dramatik olayların bağlamına ne kadar uyuyor?"
Валерий Хатажуков
Çerkesya Hareketi Haber Merkezi