* Ahmet, Çerkesya'ya ne zaman döndün?
- 2014 yılında, direk Nalchık'a geldim.
* Geldiğinde, ilk dönemde, Çerkesçe ya da Rusça biliyor muydun?
- Biraz Çerkesçe biliyordum; iyi konuşamıyordum, konuştuğumdan fazlasını anlıyordum.
* Suriye'deki ve buradaki yaşam arasındaki benzerlikler ve farklar neler?
- İşte, insanlar, hayat şartları, insanlar arasındaki ilişkileri, ülkenin sistemi ve doğa büyük bir fark gösteriyor.
Nalchık küçük ve sakin bir şehir, ama gelişiyor.
* Çerkesya'daki hayatınızın ilk döneminde karşılaştığınız zorluklar nelerdi ve bu zorlukları nasıl aştınız?
- Dili öğrenmekte, yeni insanlarla ilişki kurmakta ve yeni hayatımızla baş etmekte, başlangıçta biraz zorlandık; ama zamanla hepsini aştık.
* Burada, çok genç yaşta, hatta hala üniversitede öğrenciyken evlendiğinizi ve şimdi bir bebeğiniz olduğunu öğrendik, oğlunuz Rus vatandaşlığı aldı mı?
- Hayır, alamadı. Yasaya göre, burada yeni doğan bir bebek, önce ebeveynlerinin kimliğini ve statüsünü alıyor; bu nedenle o da şimdi bizim gibi daimi oturum izni sahibi.
* İlk yerleştiğinizde yerel halkın size bakış nasıldı? Size herhangi bir şekilde yardımcı oldular mı?
- Yerel halkın bakışı kişiden kişiye değişiyor; Geri dönüşü destekleyen, geri dönenlere ellerinden gelen desteği veren ve diasporadaki tüm Çerkesleri vatana dönmeye teşvik eden bir kesim var. Ama Çerkesya dışındaki Çerkeslerin varlığından haberi olmayan da var.
Keza, geri dönüşleri hoş karşılamayan; Çerkes dilini konuşan, ama "Çerkes" olmayan ve Çerkes tarihini bilmeyen de var.
Bize her zaman yardım ettiler ve destek verdiler; iyilik yapan insanlar her zaman var.
* Gördüklerinize ve yaşadıklarınıza göre Suriye Çerkesleri ile Çerkesya Çerkesleri arasındaki yaşam tarzı ve günlük yaşantı açısından benzerlikleri ve farkları özetleyebilir misiniz?
- Farklar var, dilde bile fark var. Bizim ve yerel halkın konuştuğu Çerkesce biraz farklı, biz bazı kelimeleri farklı söylüyoruz. Ve yaşam tarzı da biraz farklı.
* Buradaki dernekler ilk dönemlerde adaptasyon konusunda size yardımcı oldu mu ve şimdi size yardım ediyorlar mı?
- Geldiğimizde, dernekler bize resmi belgelerin hazırlanmasında ve devlet işlerinde yardımcı oldular, maddi yardım da ettiler. Ama şu anda hiçbir şey yapamıyorlar ve varlıklarının nedenini bilmiyorum. Öğrencilere bile artık yardım etmiyorlar. Daha faal olmalarını ve yurtdışındaki derneklerle iletişim ve ilişki halinde olmalarını çok isterdim.
* Diaspora ülkelerinde yaşayan Çerkeslere mesaj göndermek ister misiniz?
- Burada ev alıp küçük bir iş kurabilenler için çok güzel bir ülke. İnsanları iyi. Müslüman çok. İnsan, kendisi ve ailesi, burada huzur içinde yaşayabiliyor.
Teşekkürler A. teşekkürler R.
Not: İsimlerini yazmamızı istemedikleri için, Rumuz kullandık.