Şapsığlar Tarih ve Kültürlerini Korumaya Çalışıyorlar

1994 yılında BM Genel Kurulu tarafından, küçük uluslar için bir Uluslararası Kutlama Günü belirlendi. Küçük Uluslar Günü, geçtiğimiz hafta Soçi Tarih Müzesinde kutlandı, kutlama sırasında Karadeniz Kıyısı Şapsığlarının tarih ve kültürü  görüşüldü.

Şapsığlar, 2000 yılında, “Az Nüfuslu Uluslar Dünya Günü” kapsamına alındılar. 22 yıldan beri Soçi ve Tuapse yörelerinde yaşayan Şapsığlara ilişkin, Rusya Federasyonu Hükümeti tarafından bir taslak (Правительствэ и Перечень ЗыкI) kabul edilmiş bulunuyor.

Her yıl Ağustos ayında Küçük Uluslar Dünya  Günü’nde, Şapsığların  ulusal sorunları ve gereksinim duydukları eksiklikler görüşülüyor. Psışuape’deki (Lazarevsk) Adıge Kültür Merkezi’nde, müzenin Psışuape ve Aguy-Şapsığe şubelerinde toplantılar yapılıyor, konserler, ulusal dans ve gösteriler sunuluyor.

Gösteriler süresince bir araya gelen kitleler-konuklar, kent halkı, tatilciler, turist rehberleri, sosyal hizmet elemanları ve başkaları öncelikle “Birbirimize benzemiyoruz, ama beraberiz” içerikli gösteri ve dinletileri izlediler. Şapsığların toplumsal ilişkilerini, Şapsığların en eski dönemlerden beri Soçi’nin yerlileri oldukları ve bu topraklarda yaşadıkları konusuna ilişkin tarihsel anlatıları dinlediler. 

19. yüzyıl ikinci yarısında (-1864'de-), diğer komşu Dağlı halklarıyla birlikte Şapsığların da topraklarını terk etmek zorunda bırakıldıklarına ilişkin bilgi, ilginç karşılandı. Gösterilerde Adıge kıyafetlerinin güzelliği, ulusal mutfağın ürün ve yiyecekleri, Şapsığların konuk karşılama geleneği, kullandıkları yerel müzik enstrümanları katılımcıların dikkatine ve bilgisine sunuldu.

Soçi kentinin kuruluş tarihi, Soçi kentinde değişik uluslardan kişilerin bir arada ve uyum içinde yaşadıkları, her birinin kendi kültürünü koruduğu konusunda, Müze bilim baş emekçisi Tatyana Sennikova, Soçi Ulusal Dernekler ve Kurumlar Eşgüdüm Kurulu başkanı, Soçi Devlet Üniversitesi Rektör yardımcısı Konstantin Çebotar, kent yönetimi görevlisi Tatyana Katanidi ve Şapsığe Adıge Xase Başkanı Çaçuh Mecid birer konuşma yaptılar.

Şapsığların ulusal ve toplumsal ilişkileri konusunda, müze baş çalışanı Huşt Aminet bilgilendirmede bulundu. Halk Enstrümantal Müzik Topluluğu “Nasıp”, izleyici kitleye güzel Adıge müzik ezgilerini dinletti. Evlerde hazırlanan Adıge yemeklerinden konuklara sunuldu ve bunların nasıl yapıldıkları ve nelerden üretildikleri anlatıldı.

Küçük uluslar Günü ile Rusya sivil toplumu “Bilim”in düzenlediği “En Büyük Devletin Ulusları” maratonu aynı günlere denk geldi. Rusya Federasyonu’nda 190 değişik ulus yaşıyor. Bunların kültür, yaşam biçimi ve dünya görüşleri birbirinden  farklı. Maratonun amacı bütün bu ulusları tanıştırmak ve yakınlaştırmaktır.

Moskova dahil bütün yörelerde yaşayan küçük uluslar, birbirleriyle temas kuruyor ve birbirleriyle tanışıyorlar. Bu ulusların içinde Şapsığlar da bulunuyor. “Bilim” topluluğunun Adler beldesindeki emekliler pansiyonu stüdyosunda yapılan gösteri sonunda, katılımcılar küçük ulus Şapsığlara ilişkin  sorular sordular. Binlerce km uzaklıkta birbirinden ayrı yaşayan uluslar, Dağlı Şapsığların kökenini, sayılarını, yaşadıkları yerleri, söylenti ve tarihi şarkılarını ve diğer özelliklerini öğrenmek istediler.

“Çok sayıda farklı ulusun yaşadığı Rusya Federasyonu’nda başka uluslara karışıp yitmemek, diğerlerinden farklı olan ulusal kültürü ayakta tutmak ve kendi ulusal özelliklerini görünür kılmak, bana göre her ulusun kendi ana sorumluluğudur,” diyor Çaçuh Mecid. “Gerçekten çok sayıda ulusuz ve birbirimizden farklıyız, ama hep birlikte Rusya Federasyonu’nda yaşıyoruz, haklarda eşitiz ve özgürüz. Büyük ülkeye aitiz ve sıkı bir dayanışma içindeyiz.

Nıbe Anzor, Şapsığe (Şapsugiya) Gazetesi editörü

Adıge mak, 18 Ağustos 2022

Çeviri: Hapi Cevdey Yıldız

Çerkesya Hareketi Haber Merkezi