Yiğit İnsanlar Köyü Aguy-Şapsığe

Karadeniz kıyısındaki Şapsığ köylerinin en büyüğü olan Aguy-Şapsığ’ın 150. kuruluş yılı (-1872 yılı-) bir süre önce kutlandı.

Köyün adının ilk yarısı günümüze değin farklı adlandırılarak geliyor, biri “yiğit kişi”, diğeri de “dağların içindeki köy”, “avuç içine yerleşmiş gibi bir köy” diyor. Adıgelerin sürekli oturduğu bu köyün adı birkaç kez değiştirildi, adı ilkin Aguy idi, ardından Karpovka oldu, Kuybışevka adını da taşıdı, en son Aguy-Şapsığe oldu, ancak köylülerin anayurt toprağına olan sevgileri, geleneklerine olan içten bağlılıkları değişime uğramadı.

Aguy, sıradan emekçileri, savaş gazileri, devlet ve toplum hizmetlileri, bilim insanları, yerel tarihçi, ünlü dansçı ve sporcuları, öğretmen, hekim ve müzisyenleri ile gurur duyuyor. Köyde bugün değişik ulus kökenli 2 bin kişi yaşıyor, yine de Adıgeler kendi tarih ve ulusal geleneklerine duydukları sevgiyi yaşatıyorlar, konukları ağırlamaya devam ediyorlar.

Köyden yerel tarihçi Alele Hasan; “Aguy Şapsığe bu yerde kurulmadan, Rus-Kafkas Savaşından önce bu yerde 8 köy vardı” diye anlatıyor. Büyük köyler değildiler, tek bir sülaleden (лIакъо) akraba kişiler idiler. Abreg tam, Ŝeceŝe tam (Şecaşelerin sırtı, düzlüğü), Yekuaşe tam, Horeholar, Hune tam, Çuşha-habl, Heşık’ehabl ve Ğonejıkohabl adlarını taşıyorlardı. Anlaşıldığı kadarıyla buraya ilk yerleşen Şapsığlar Abreg, Şecaşe, Yekuaşe, Horeho, Hune, Çuşha, Heşık’e ve Ğonejıkolar idiler.

Bugün köyde Yekuaşeler ile Huneler kaldılar. Yıllar önce dağlarımızı terk etmiş Şecaşeler İsrail’den gelmişlerdi. Abreg ve Çeteşşe (Kılıç yapan) soy adları ile Adıgey’de karşılaşılıyor. Ğonejıko soyundan olanlarla Adıgey ve Türkiye’de karşılaşılıyor. Üzücü de olsa birçok soy ismi silinmiş durumda.

Aguy-Şapsığe sevindirici gelişmeler yaşıyor. İlk, ortaokul ve lisesi, çocuk yuvası var. Kültür evi ve dinlenme yeri, etnografya müzesi, bir cami, PTT, ilk yardım merkezi, bir resmi banka şubesi, spor ve idman tesisleri var. Köyde sivil toplum örgütleri olarak Nahıjlar-Yaşlılar Meclisi, Çıle Hase (Köy Meclisi), yerel yönetim kuruluşları ve “Şapsığ” adlı bir ulusal kültür merkezi bulunuyor. Doğal gaz  mevcut, köye otoyol uzanıyor. Tuapse rayonunda sosyal altyapısı en gelişmiş köy Aguy-Şapsığe’dir.

Nıbığu bucağı başkanı Artem Beresnev; “Buradaki köylüler ile bir birlik içinde çalışmak hem kolay, hem de zordur diyor. İşi kolaylaştıran, çabuklaştıran taraf, buradaki kişilerin işlerini eksiksiz yerine getirmeleri, eksiklikleri gidermede yardımcı olmaları, kendilerinden güven duymandır. İyi dostturlar, dostluğa büyük bir değer verirler. Merhametli ve konukseverdirler. İşin zor tarafı da köylülerin isteklerinin, yapılmasını istedikleri işlerin çok olmasıdır. Verilen sözlerin sıkı takipçisi oluyor, peşini bırakmıyorlar. Verilen sözü yerine getirmediğin sürece seninle bir daha hiçbir iş tutmazlar. Yaşlılarımıza verilen sözü yerine getirmemek, onları aldatmak bağışlanır bir şey olabilir mi?!”

Bugün yaşanan uluslararası  olaylar dikkate alındı ve kutlamalar küçük boyutta tutuldu. Kutlama programı kısa tutuldu, yine çocuklar ve yeni yetmeler judo gösterileri sundular, bir tören ve bir konser de düzenlendi.

Tuapse rayonu, Soçi ve Krasnodar’dan konuklar geldiler ve köyün kuruluş gününü kutladılar. Şapsığların Adıge Xase Başkanı Çaçuh Mecid, Adıge Cumhuriyeti Başkanı Kumpıl Murat’ın Aguy-Şapsığe köyünün kuruluşuna ilişkin gönderdiği kutlama mektubunu okudu.

Köyün gelişmesi konusunda yardımları olan kişilere takdirnameler verildi.

En son “Zori Şapsugii” (Şapsığların Şafağı) topluluğu ile “Modern Kafkasya” (Современный Кавказ) enstrümantal müzik toplulukları, şarkıcılar Neğuç Zavır ile Neğuç Susanna, Adıgey, Kabardey-Balkar ve Karaçay-Çerkes cumhuriyetleri onursal sanatçısı Bışte Azamat, Adıgey ve Karaçay-Çerkes’in onursal sanatçısı, müzik yapımcısı   Łıbzıv Aslan sahne aldılar.

NIBE Anzor.

Adıge Mak, 23 Kasım 2022

Çeviri: Hapi Cevdet Yıldız

Çerkesya Hareketi Haber Merkezi