Zara Tlyustan (Abregova): “Almir, Çerkes Bayrağı Olmadan Bir Adığe Cumhuriyeti Tasavvur Edemezdi”

Naima Neflyasheva

25 Nisan, Çerkes Bayrağı Günü. Çerkes ( Adığe ) bayrağı, sadece Adığe Cumhuriyeti'nin devlet bayrağı değil, aynı zamanda tüm dünyadaki Çerkeslerin manevi birliğini ifade eden bir simgedir.

Adığe bayrağının geri dönüşüne birçok kişinin emeği geçti. Ve 1992 yılında, Adığe parlamentosu, Çerkeslerin tarihi bayrağını Adığe Cumhuriyeti'nin devlet bayrağı olarak onaylayarak, bayrağımızın kaderini belirleyen bir karar aldı.

Almir Nukhovich Abregov (1945-2017), 1990 ve 2000'lerdeki Çerkes Ulusal Hareketinin en parlak liderlerinden biriydi. O zamanlar Adığe Cumhuriyeti Ulusal Müzesi'ne başkanlık eden bir tarihçiydi. 

Almir, Çerkes bayrağının geri dönüşünde ve Adığe devletinin sembolü olarak kabul edilmesinde çok özel bir rol oynadı. 

Tatilin arifesinde Almir Abregov'un kız kardeşi Zara Nukhovna Abregova-Tlyusten ile kısa bir röportaj yaptım.

Röportaj kısa, ama çok bilgilendirici. Tarihçilerin bir sorun hakkında konuşurken "kişisel boyut" olarak adlandırdıkları şey hakkında bize bir fikir veriyor.

“Almir, Nalçik'te, Kabardey-Balkar Devlet Üniversitesi'nde, yabancı diller bölümünde okudu. Önce Alman filolojisinde 4 yıl uzmanlaştı, ardından İngilizce bölümüne geçti ve 5 yıl daha okudu. 

Bu onun bilinçli tercihiydi, Çerkesler hakkında var olan tüm ingilizce literatürü okumak için tutkulu bir arzusu vardı. Çerkes tarihine büyük ilgi duyuyordu. 

Daha o zamanlar odasında okları ve yıldızları olan yeşil bir Çerkes bayrağı vardı. Hangi biçimde olduğunu şimdi hatırlamıyorum, - dikim ya da belki de bir çizimdi…

12 yıldızı ve üç çapraz oku bulunan bu yeşil bayrak onun büyük önem verdiği bir semboldü. Daha öğrenciyken İngilizce kaynakları okudu ve bu bayrağın ortaya çıkış tarihini çok iyi biliyordu. 

İç özgürlük duygusu onda büyük bir rol oynadı; Kafkas Savaşı olaylarını ve ardından Çerkeslerin dünyaya dağılmasını çok keskin ve derinden hissetti.

Almir, 1990'ların demokratik değişimlerini bir yenilenme ve taze hava olarak benimsedi. Bu, ona Adigey'in statüsünde bir değişiklik, Kafkas Savaşı temasını daha iyi kavrama ve Çerkes diasporasıyla yeni bir düzeyde ilişkiler kurma umudu verdi.

Adığey, eskiden Krasnodar Bölgesi içinde özerk bir bölgeydi ve tüm yaşam, sadece maddi değil, ilkeler üzerine inşa edilmişti. 

Mecazi anlamda konuşursak, herkesin saçını aynı şekilde kestirmesi gerekiyordu ve Almir bundan nefret ediyordu, o gençliğinden beri bir bireyciydi.

Adığey'in devlet statüsünü yükseltmesini ve Cumhuriyet olmasını sevinçle karşıladı. Çerkeslerin tarihi bayrağının Adığey'in bayrağı olmasını umut etti. 

Almir, Cumhuriyetin statüsünün yükseltilmesini destekleyen ve Adigey parlamentosunda Çerkesya'nın tarihi bayrağının Adığey'in devlet bayrağı olarak kabul edilmesi girişimi de dahil olmak üzere, bir dizi demokratik teklifte bulunan aydınların temsilcilerini içeren "Komite 40" sosyal hareketinin kurucularından biriydi. 

O zamanlar müdürü olduğu Adigey Ulusal Müzesi'nde bir karargah kurdu ve Komisyona sunulması için analitik bir gerekçe yazdı.

1992 yılında Adiğey parlamentosu zorlu bir oylamadan sonra 12 yıldız ve üç çapraz oklu yeşil bayrağı Adiğey Cumhuriyeti'nin devlet bayrağı olarak onaylayınca, Adiğeler kendisi için özel olarak dikilmiş bir bayrağı Almir'e hediye ettiler.

Almir, "Öldüğümde beni bu bayrakla gömün" dedi.

Almir Abregov'un cenazesinde, 2017 yılında, Adam Boğuş bir konuşma yaptı. Adam konuşurken, aniden Adığey Adıge Khase'den iki genç Adam'ın arkasından çıkıp bayrağı açtılar ve Almir'in üstüne örttüler. Bu anı asla unutmayacağım... "

Resim: İngiliz E. Spencer'ın "Çerkesya Yolculukları" kitabından, Çerkeslerin tarihi bayrağının çizimi. Üçüncü baskı. Londra, 1839.

Kaynak: KavkazUzel

Çerkesya Hareketi Haber Merkezi