Adını Türkiye Tarihine 'Abhaz Halkının gözü pek evladı' diye yazdıran Rıza Kuas

Adını Türkiye Tarihine "Abhaz Halkının gözü pek evladı" diye yazdıran Rıza Kuas'ın ölümünün 39. yıldönümü...

Ve veda konuşması!

Biz hoşumuza gitmeyen siyasi faaliyetleri olan soydaşlarımızı siyasi tercihleri veya hayata bakış açıları nedeniyle afaroz ederiz.

Unuturuz!

O kadar çok var ki böyle insanımız.

Halbuki hırsızlık yapmamış, kimsenin namusuna göz dikmemiş, insanlık suçu işlememiş... Tam tersine, bize uyar veya uymaz: daha güzel bir dünya hayali kurmuşlardır.

Çoğu, yaşadıkları çevrelerde sevilir, saygı görürler.

Adını Türkiye tarihine "Abhaz Halkının Yiğit Evladı" diye yazdıran RIZA KUAS bunlardan biri. Ve 28 Ekim ölüm yıldönümü.

Bence hatırlanması, hatta unutulmaması gereken bir insan.

Anısına saygılarımla...

"Yaşamını işçi sınıfı ve emekçilerin mücadelesine adayan, Türkiye işçi sınıfı hareketinin unutulmaz önderlerinden, DİSK’in kurucusu ve Lastik-İş Sendikası Onursal Genel Başkanı Rıza Kuas ölümünün 37. yılında, 26 Ekim Cuma günü saat 11.30’da Edirnekapı Hava Şehitliği Mezarlığı’nda DİSK üyeleri ve sevenleri tarafından anılacak.

Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) ve Türkiye İşçi Partisi (TİP)’in de kurucuları arasında yer alan Rıza Kuas 29 Ekim 1981 günü yaşama veda etmişti.

Rıza Kuas kimdir?

Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) ve Türkiye İşçi Partisi (TİP)’in de kurucuları arasında yer alan Abhaz halkının gözü pek evladı Rıza Kuas, 1926’da Sakarya’nın Hendek ilçesinde doğdu. Ortaokul öğrenimi gördükten sonra bir süre çiftçilik yapan Rıza Kuas, ardından Lastik fabrikalarında işçi olarak çalıştı.

1949’da Derby lastik fabrikasında işyeri sendika temsilcisi, 1952’de Lastik-İş Kazlıçeşme Şube Başkanı, 1954’te ise Lastik-İş Sendikası Genel Başkanı seçildi ve bu görevi uzun yıllar sürdürdü.

İşçi sınıfının sadece ekonomik değil siyasal mücadele de yürütmesi gerektiğini savunan Rıza Kuas 1961 yılında Kemal Türkler ve 12 arkadaşı ile birlikte Türkiye İşçi Partisi’nin (TİP) kuruluşunda yer aldı.

1965 yılında İzmir’de toplanan Genel Kurul’da TİP Genel Sekreterliği görevini üstlenen Kuas, 1965 yılında TİP’ten Ankara, 1969 seçimlerinde ise İstanbul milletvekili olarak parlamentoya girdi.

1965’te iki işçinin katledildiği Zonguldak Kozlu Kömür Ocakları direnişinde, ilan edilen olağan üstü hal, jandarma baskısı ve TÜRK-İŞ’in sermaye ve devlet yanlısı anlayışına tepki göstererek işçilerin yanında yer aldı.

1966 yılında Kristal-İş Sendikası’nın Paşabahçe Cam Fabrikasında başlattığı greve Türk-İş’in karşı çıkması üzerine Lastik-İş, Basın-İş, T. Maden-İş sendikaları Türk-İş üyesi olmayan Gıda-İş’i de alarak Sendikalar arası Dayanışma Anlaşması (SADA) kurdular.

Türk-İş yönetiminin bu üç sendikaya geçici ihraç kararı vermesinin ardından, Zonguldak Kozlu Kömür Ocakları direnişinde TÜRK-İŞ’in tutumunun da etkisiyle bu üç sendika ve T. Gıda-İş ve T. Maden İşçileri Sendikası (Zonguldak), 12 Şubat 1967 yılında Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nu (DİSK) kurdular.

Rıza Kuas önderliğindeki lastik işçileri 1968 yılında Derby lastik fabrikasına sarı sendikanın sokulması girişimine karşı işyeri işgali gerçekleştirildi. Sendikal hareket tarihinde çok önemli bir yeri olan Derby lastik fabrikası işgali, Türkiye’de ilk defa bir fabrikada ortaya sandıklar konularak referandum yapılmasıyla ve işçilerin zaferiyle sonuçlandı.

Rıza Kuas’ın işçiyi 'hırsız' gibi gören zihniyetle mücadele amacıyla başlattığı 'Üstünü Aratma' kampanyası tüm ülkede geniş yankı buldu. İşçiler onurlarına sahip çıkan bu kampanyaya aktif bir biçimde katıldı. Royal fabrikasında işçiler bu haklarını savunmak için toplu direniş yaptı.

Tüm yaşamını işçi sınıfı davasına adayan Rıza Kuas sendikal ve siyasal alanda ömrü boyunca mücadele etti. Kuas 1971 yılında uluslararası bir toplantıda konuşma yaptığı sırada rahatsızlandı.

Böbrek yetmezliği teşhisi konulan Rıza Kuas artık çalışabilecek durumda değildi ama lastik işçisi başkanlığından ayrılmadı. Lastik-İş Sendikasının 1977 Genel Kurulu’nda işçilerin ısrarı üzerine yeniden Lastik-İş Genel Başkanı seçildi ve 1980 Genel Kurulu’na kadar sendikasının başında kaldı.

Kazlıçeşme’den alıp işkolunun en etkin ve köklü sendikası haline getirdiği Lastik-İş’in Mart 1980’de gerçekleşen 20. Genel Kurulu’nda işçi arkadaşlarıyla şu sözlerle vedalaştı:

'Bu Genel Kurul’da Genel Başkanınız olarak sizlere veda ediyorum. Yaşamım, varlığım, canım hep sizinle onurlandı, sizin kararlarınızla işçi sınıfına hizmetle geçti. Canım sizlere feda olsun, lütfen beni bağışlayın. Sendikanızı daha yüceltin, ona yeni can ve kan katın, ama beni unutmayın, ilginiz yaşamımın tek ilacıdır…'

Böbrek ameliyatı olmak üzere yurt dışına çıkarken 'Tüm Türkiye Halkına' başlığıyla bir mesaj yayımlayan Rıza Kuas şunları söyledi:

'Çilekeş halkıma allahaısmarladık der saygılar sunarım.

Yaşasın devrimci mücadelemiz.

Yaşasın yarının mutlu sosyalist Türkiye’si…'

Türkiye sendikal ve siyasal hareketinin, yükseldiği yıllarında iz bırakmış bir işçi önderi olan Rıza Kuas 29 Ekim 1981 günü yaşama veda etti. Kardeşi Niyazi Kuas 12 Eylül sonrası tutuklandığından abisinin cenaze törenine elleri kelepçeli bir şekilde jandarma nezaretinde katılabildi..."

Kaynak: gazete Fersude

Hatko Schamis