Çerkeslerin unuttuğu bir 'Kayıp Çerkes'in Cumartesi annesi: Elmas Eren

Elmas Eren 81 yaşında. İstanbul Avcılar’da yaşıyor. İlerleyen yaşına rağmen, 34 yıldır, gözaltına alındıktan sonra kendisinden bir daha haber alınamayan oğlu Hayrettin Eren’i arıyor. Oğlu Hayrettin’in kendisine anneler gününde aldığı hediyeleri, lise yıllarında çizdiği resimleri, geriye kalan elbiselerini hâlâ saklıyor.

Elmas Eren “Her dakika ya söylediği ya yaptığı ya da gittiği geliyor aklıma. 34 yıldır 34 dakika olsun çıkmıyor aklımdan” diyor. Anne Eren’in tek isteği ölmeden önce oğlunun akıbetini öğrenmek. 12 Eylül 1980 darbesi sonrası gözaltına alınan ve bir daha kendisinden haber alınamayan oğluyla ilgili, dönemin Emniyet Müdürü Mehmet Ağar, Genelkurmay Başkanı Kenan Evren ve İstanbul Gayrettepe 2. Şube’de görevli polisleri suçluyor.

Araba tamiri için evden çıktı

Anne Elmas Eren’in anlatımlarına göre, oğlu Hayrettin Eren gözaltına alındığında 26 yaşındaydı. 1980 yılının 21 Kasım günüydü. Hayrettin, 34 F 6798 plakalı Murat 124 marka arabasını tamire götürmek için evden çıktı. “İki üç gün geçti, gelmedi. Araştırmaya başladık. Babası kahvede gözaltına alındığını duydu. Eve geldi, nasıl içeri aldık aklıma geldikçe çıldırıyorum. O kadar kötü olmuştu” diye konuşuyor anne Eren.

‘Gayrettepe 2. Şube'ye götürüldü’

Eren ailesi, çocuklarının Saraçhane’de Ahmet Öztürk ve altı arkadaşıyla gözaltına alınarak, Karagümrük Polis Karakolu’na götürüldüğünü öğrenmiş. Hemen karakola giden anne Eren o günleri şöyle anlatıyor:

“Karagümrük Karakolu’na gidip takip ettiğimizde şubeye götürdüklerini söylüyorlar. Gayrettepe Şube’ye gidiyoruz, ‘Öyle biri yok, biz de arıyoruz, bulamıyoruz’ diyorlar. Tekrar Karagümrük’e geliyoruz. ‘Yok’ diyorlar. ‘O yanlışlık oldu' diyor ardından da gözaltı listesinin olduğu defterin bir sayfasını yırtıyorlar."

‘Kasım ayıydı, pusluydu’

"Çıldırıyorum. O zamanlar böyle değildim. Gençtim. Elim, ayağım tutuyor. İstanbul kazan ben kepçe dolaşıyorum. Gittim bir gün şubenin önüne. Kasım ayıydı. Kasım ayında puslu, çamurlu havalar oluyor. Kapıdaki görevliye ‘Hayrettin Eren’in annesiyim, burada diyorlar’ dedim. ‘Teyzeciğim ben sana haber getiririm' dedi. Gitti, iki dakika durdu durmadı, bir kahkaha ki yırtıyor ortalığı. Geldi, ‘Yok, yok teyzeciğim’ diyor ama çocuk ‘yok’ diyemiyor gülmekten. 'Oğlum niye alay ediyorsun' dedim. Cevap vermedi."

‘Arabamızı gördüm’

"Arkama baktım, iki üç araba duruyor, bizim araba da orada. ‘Oğlum sen, Hayrettin yok, dedin ama arabamız burada duruyor’ dedim. Gri elbiseli şapkası inik biri geldi. ‘Ne arıyorsun’ dedi. ‘Oğlum burada, arabamız bu’ dedim. Plakayı almışlar. Plakası yok fakat vurulan yerden, içindeki dekordan tanıdım arabamızı. Sağ kolumdan itti beni. Dört ayak durdum. Ellerim çamurlandı. Kalktım bir ellerime baktım, bir polise... ‘Teyze başını derde sokma’ dediler. Kovdular beni, eve geldim. Çıldırıyoruz, ne yapacağımızı bilemiyoruz.”

Ankara’ya gitti sonuç aynı

Elmas Eren, son çare olarak Ankara’ya gitmiş. Adalet ve İçişleri Bakanlığı’na, Genelkurmay Başkanlığı'na ve Meclis’e giderek oğluyla ilgili bilgi almak istemiş. Eren “Kaç sefer gittik. Hep kovulduk” diyor.

Oğlu Faruk’un tutuklanması

Anne Elmas, baba Kemalettin, çocukları Cemile, İkbal ile Faruk Eren, nereye başvurdularsa Hayrettin’in akıbetiyle ilgili bir netice alamamışlar. Aradan iki yıl geçmiş, bu kez Hayrettin’in kardeşi Faruk gözaltına alınarak tutuklanmış.

Aile için zor günler başlamış. Bir taraftan kayıp oğullarını ararlarken, diğer taraftan cezaevindeki Faruk'u ziyaretlerde yalnız bırakmamışlar.

Kenan Evren ile görüşemedi

7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren’in 1983’te Kurban Bayramı’nda Balıkesir’in Erdek İlçesi’ni ziyaret edeceğini öğrenen Elmas Eren, çocukları cezaevinde olan bir grup aileyle ilçeye gitmiş. Kenan Evren kendileriyle görüşmeyi kabul etmeyince, hazırladıkları dilekçeyi ismini hatırlamadığı bir emniyet amirine vermişler.

Emniyet amirinin, dilekçelerini Kenan Evren’e ileteceğine dair kendilerine söz verdiğini belirten annne Eren şöyle devam ediyor: “Aradan ne kadar zaman geçti hatırlamıyorum. Çarşaf gibi üç dört yazı geldi. ‘Biz de arıyoruz, bulamıyoruz, siz bulursanız bize haber verin.’ Ben zaten oğlumu arıyorum. Bulsam niye haber vereyim. Çıldırdım.”

Başbakan Erdoğan’a anlattı

Elmas Eren, en son 12 Haziran 2011 genel seçimleri öncesi Dolmabahçe’de “Cumartesi Anneleri” ile buluşan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a derdini anlatmış. Anne Eren, Erdoğan’a gençlik yıllarını hatırlattığını söylüyor ve görüşmeyi şu sözlerle aktarıyor:

“O zamanlar Hasköy’de oturuyorduk. Başbakan’a ‘Sen bizim mahallenin çocuğusun. Sen Kasımpaşa’da otururdun, Hayrettin Hasköy’de. Mezarlıkta top sahası vardı. Siz Kasımpaşaspor’u kurdunuz, bizimkiler 50. Yıl’ı kurdular. Beraber maç yapıyordunuz’ dedim. Gülümseyerek kafasını salladı.”

Eren, görüşmede bulunan gazetecilerin “Hayrettin Eren’i tanıyor musunuz” sorusuna Başbakan’ın “Hayır” yanıtı verdiğini belirtiyor.

‘Her yıl askere çağırdılar’

Hayrettin Eren, her yıl celp dönemlerinde askere çağrılmaya başlamış. Anne Eren, “Her Allah’ın Temmuzunda evimize bir asker gelirdi. Oğlumun firarda olduğunu, askere gelmesi gerektiğini söylerdi” diyor. Başbakan Erdoğan ile görüşmede bunu da anlatmış. Görüşmenin ardından oğlu bir daha askere çağrılmamış.

Nüfus Müdürlüğü: Cüzdanınız yenilenmeli

Askerlik çağrıları bitmiş ama bu kez Eren ailesinin evine Avcılar Kaymakamlığı İlçe Nüfus Müdürlüğü'nden Hayrettin Eren adına belge gönderilmeye başlamış. O belgede Hayrettin Eren'den, nüfus cüzdanında TC kimlik numarası olmadığı ve bunun düzeltilmesi için Nüfus Müdürlüğü'ne başvurması isteniyormuş. Anne Eren, belgeye tepki gösteriyor.

‘Ağar ve Evren’i suçluyorum’

Elmas Eren, oğlunun gözaltında kaybedilmesiyle ilgili olarak öncelikle Mehmet Ağar’ı suçladığını belirtiyor. Eren, “Kenan Evren oradan emrediyor ama vur dediyse öldür demedi adam. Mehmet Ağar, Uğurgil bir de Kemal vardı. Bu üçünü suçluyorum” ifadelerini kullanıyor.

‘Eski polisler tanıklık yapsınlar’

Anne Eren’in şimdi tek bir isteği var: Oğlunun akıbetini öğrenmek. Bunun için de o dönem Gayrettepe 2. Şube’de görev yapan eski polislere çağrıda bulunuyor: “Eğer ki, oğlumun nerede olduğunu biliyorlarsa veyahut ‘o zaman biz aldık’ derlerse bundan daha büyük bir sevap yapmazlar. Gelip şahitlik yapsalar çok memnun olurum yahut oturdukları yerden bilgi verseler. Şimdi Mehmet Ağar’a söylesem burnunu kıvırır gider.”

Soruşturma açıldı, dava yok

Hayrettin Eren’in kardeşi İkbal Eren, hukuk mücadelesiyle ilgili bilgiler veriyor. İkbal Eren’in anlatımına göre, babası Kemalettin Eren 1986’da savcı Enver Özdemir’e suç duyurusunda bulundu. Bir sonuç çıkmadı. İkbal Eren, o yıldan beri bir notu sakladığını anlatıyor. Notta “1986/15213, soruşturma 86/382” yazılı, altında da Enver Özdemir ismi. Kardeş Eren, ağabeyinin akıbetiyle ilgili yeniden başvuruda bulunacaklarını hatırlatıyor. Emniyet’e, Genelkurmay’a, Hayrettin Eren’in durumuyla ilgili başvuruda bulunmuşlar. Şimdi gelecek yanıtı bekliyorlar.

Cumartesi Annesi Elmas Eren

Anne Elmas Eren, İnsan Hakları Derneği’nin kurucularından biri. Galatasaray Meydanı’nda 1995 yılında çocuklarının akıbetini sormak için bir araya gelerek oturma eylemi başlatan 'Cumartesi Anneleri'nin yanında yer aldı. Fırsat buldukça eyleme katılarak destek verdi. Yaşayan en yaşlı Cumartesi Anneleri’nden biri. Yaşadıkları ve oğlunu bulmak için verdiği mücadeleyle Cumartesi Anneleri’nin sembollerinden. Son yıllarda yaşadığı sağlık sorunlarından dolayı artık Cumartesi Anneleri'ne katılamadığını belirtiyor. Yerine her Cumartesi günü çocuklarından biri gidiyor.

Kaynak: Al Jazeera

* "Cumartesi Annesi" Elmas Eren, 39 yıl "kayıp" oğlu Hayrettin Eren'i aradı ve 19 Ağustos 2019 tarihinde, 88 yaşında kalbi öfke, acı ve özlem dolu hayatını kaybetti. Mekanı cennet olsun!

Çerkesya Hareketi Haber Merkezi