KAYBOLAN DİLLERİN 18 TANESİ TÜRKİYE'DE

Bugün UNESCO Dünya Anadil Günü. Kültürel çeşitliliğin ve çokdilliliğin desteklenmesini hedefleyen Dünya Anadil Günü'nün bu yılki teması, anadilde eğitim hakkına vurgu yapıyor. Anadilin, eğitim hakkının bir parçası olduğunu savunan UNESCO, bu kapsamda üyelerini anadilde eğitimi teşvik etmeye çağırıyor. Dünya Anadil Günü, kaybolmaya yüz tutmuş dilleri de akıllara getirdi. UNESCO'nun geçtiğimiz yıl güncellediği Tehlike Altındaki Diller Atlası'nda Türkiye'den de 18 dil yer alıyor. Listede bir değişiklik olmadı. Şükür ki bu dillerden hiçbiri tamamen ölmedi, ancak unutulmaktan kurtulduğunu da söylemek mümkün değil. Daha önce 1996 ve 2001 yıllarında yayınlanan Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) Tehlike Altındaki Diller Dünya Atlası'nın Mart 2013 versiyonunda dünyanın dört bir yanından 2 bin 500’den fazla dil yer alıyor. Bu dillerden 18 tanesi de Türkiye’de bulunuyor. Atlasta yer alan diller beş farklı kate;ride değerlendiriliyor: 1- Kırılgan: Çocukların çoğu bu dilleri konuşuyor ancak genellikle sadece evlerinde aileleriyle kullanabiliyorlar. 2- Kesinlikle tehlikede: Çocuklar bu dilleri artık evde anadil olarak öğrenmiyor. 3- Ağır tehlikede: Aile büyükleri ya da yaşlı nesillerin konuştuğu diller. Ebeveynler dilleri anlasa da çocuklarıyla ya da kendi aralarında konuşurken kullanmıyorlar. 4- Ciddi tehlikede: Dili konuşan en genç bireyler büyük ebeveynler ve daha yaşlı nesiller. Onlar da dile tam hakim değil. 5- Yok olmuş diller: Dili konuşan son kişi de hayatını kaybetmiş. Dile sadece yazılı kaynaklardan ulaşılabiliyor. Dillerin ismi: Abhazca, (Kırılgan ) Abazaca (Kesinlikle tehlikede ) Adığece (Kırılgan ) Kapadokya Yunancası (Yok olmuş ) Gagavuzca (Ağır tehlikede), Hertevince (Ciddi tehlikede) Hemşince (Kesinlikle tehlikede ) Ladino (Ağır tehlikede ), Kabardey şivesi-(Adığe-Kırılgan ) Lazca (Kesinlikle tehlikede ) Mlahsô(Batı Süryanicesi.Yok oldu) Pontus lehçesi(Kesinlikle tehlikede) Romanca(Kesinlikle tehlikede) Suret Süryanice (Süryanice-Kesinlikle tehlikede) Turoyo(Ağır tehlikede)Ubıhça(Yok oldu ) Batı Ermenicesi (Kesinlikle tehlikede) Zazaca(Kırılgan) Kaynak:Ajanslar