Dilinizi Bilmek Kendinize Giden Yoldur

Mila NEGOY, St. Petersburg'da Çerkes-Adıge dilini ve ulusal danslarını öğretiyor ve herkesin Çerkes-Adıge dünya düzeninin dilini, kültürünü ve vizyonunu tanıyabileceği “Çerkes Havası” video blogunu yönetiyor.

Pyatigorsk Devlet Dilbilim Üniversitesi'nde "kültürlerarası iletişim teorisi ve pratiği" ile "öğretmen, dilbilimci" konularında uzmanlaşmış iki yüksek eğitim aldı. Çevirmenlik Fakültesi'nde İngilizce, Almanca, Fransızca ve İspanyolca olmak üzere dört yabancı dil okudu.

- Dillerin yanı sıra dil bilimini de derinlemesine inceledim, bu konu benim için son derece ilgi çekiciydi. O zaman bile dilin yapısına dair bir vizyon oluşturdum. Daha sonra Çerkesçeyi diğer dillerle karşılaştırdım. Çoğu sınıf arkadaşımın aksine ben özel bir okuldan mezun olmadım, sadece İngilizce bilgisiyle girdim ama ısrarımla başardım ki, Fransızca'daki ilk yılımda otomatik bir sınava girdim. Dil konusunda özel bir yeteneğim olduğunu düşünmüyordum ama yeterince sıkı çalışmam ve azmim vardı.

Halkın mülkiyeti

- Memleketim Altuda'da öğretmen Marina NEHUŞE ile ulusal danslar çalışmaya başladım. Kısa süre sonra, o zamanlar 11. sınıf öğrencisi olan bana Prokhladny'deki Çocukların Yaratıcılık Merkezi'nde bir dans grubuna liderlik etmem teklif edildi. Korkutucuydu ama reddetmedim. Kaderin zorluklarını kabul eden biri olarak kabul ettim. Stüdyodaki kızlar benden sadece birkaç yaş küçüktü. Üniversiteye girdikten sonra hafta sonları ders vermeye başladım. Bir üniversite topluluğunda okuyordum ama öyle oldu ki öğretmen ayrıldı ve ben yine ders verme teklifi aldım. İkinci yıldan itibaren dans dersleri verdim ve “Adıge Khase” nin öğrenci başkanlığını yaptım. Öğretmenlik yıllarım boyunca geniş bir ekip oluşturuldu; her yıl üniversite etkinliklerine katılarak zengin kültürümüzü olabildiğince net bir şekilde sunmaya çalıştık. Gösterilerimiz her zaman özel ilgi gördü. Dansın hayatımda önemli bir yeri olduğundan özel bir eğitim almanın faydalı olacağına karar verdim ve Kuzey Kafkasya Sanat Enstitüsü'ne girdim.

Evde olduğu gibi

- Her zaman Çerkes toplumuyla ilişkiler içerisinde oldum. St. Petersburg'dan Moskova'ya giden gemilerde çalışırken her iki şehir de benim ikinci evim oldu. 2018 yılında mezun oldum ve aynı yıl evlenerek eşimle birlikte St. Petersburg'a yerleştim. Bu şehirde Çerkes sanatçı ve müzisyenlere yönelik şiir geceleri, toplantılar ve etkinlikler düzenlemeye başladığım “Adıge Khase” var. Burada Çerkes dili öğretmenine ihtiyaç vardı ve ben de bu işi memnuniyetle üstlendim. Çerkes dilinin çevrimiçi ve çevrimdışı formatlarda öğretilmesine yönelik programlar geliştirdim. Çocuklarla eğlenceli bir şekilde çalıştım. Bunun başvuru sayısını sınırlayacağını bildiğim için dersler için ücret almadım. Kuzey başkentindeki ikinci yılımda dans öğretmeye başladım. Organize toplantılar - zexesler yaptık. İnsanların küçük vatanlarında olmasalar bile kültürleriyle mümkün olduğunca yakından temas kurmalarını istiyorum. İlk etkinliğimiz kıyafet gününe özeldi, Madina SARALP ile telekonferans yaptık. Canlı bir iletişim yaşandı, gençler aktif olarak sorular sordu ve ulusal kıyafet ve dil konulu bir teste katıldı. İkinci toplantı Adıge Çerkes oyunlarına adandı.

Güçlü kökler

- Büyükbabam Mukhamed NEGOY pilot olmak istiyordu ancak zamanında sertifika alıp eğitim için belgeleri teslim edemedi. Kolektif bir çiftliğin baş mühendisiydim ve benim hakkımda "Mukhamed Negoy'in torunu" dedikleri zaman hala gurur duyuyorum. Büyükannem köyde çok saygı görüyordu; Rusça öğretiyordu. Ne yazık ki erken vefat etti, ilk torununa onun adı verildi. Ebeveynler Altud okulunda İngilizce öğretiyor. Babam erkenden bana Çerkeslerin tarihi ve kültürü, tarihi şahsiyetlerin hayatı hakkında literatür vermeye başladı. İkinci sınıfta “Çerkes Kadını” kitabını okuduğumu ve çok etkilendiğimi hatırlıyorum. Kitaplar hala benim zayıf noktam; iyi bir yayına karşı koyamıyorum. Muhtemelen St. Petersburg'da Çerkes Edebiyatı üzerine en büyük kütüphaneye sahibim. Aile elbette her zaman ana dilini konuşuyordu. Annem Nogay'dır ve çocukluğumdan beri Rusça, Nogay ve Çerkes dillerinin bir karışımını konuşuyordum, bu yüzden ailem beni doğduğum köye götürmeye karar verdi. Bu anı çok net hatırlıyorum. Dört yaşındayken orada anaokuluna gittim ve hızla Çerkesçe konuştum. Bir kültürün içinde olup ana dilini bilmeyen insanların duygularını çok iyi anlıyorum. Artık öğrencilerimin çoğu yetişkin ve neden ders çalışmaya gittiklerini anlıyorum. Dilinizi bilmek kendinize giden yoldur. Bazıları için bu farkındalık 18 yaşında, bazıları için ise 45 yaşında gerçekleşiyor. Eşim Çerkes değil ama bana her konuda destek oluyor. Oğlum şu anda 4,5 yaşında, kızım ise 3 yaşında. Çocuklar evde Çerkesçe konuşuyor ve eşim bu konuda sakin. Eğer ana dilinizi duyduğunuz bir ortamdaysanız her şey organik olarak gerçekleşir. Günümüzün ebeveynleri için bu zordur; eğer kontrolü gevşetirseniz yapılan tüm işler boşa gider. Diasporadaki insanlar, anavatanlarındaki herkesin kendi ana dilini konuştuğuna inanmaktadır. Ne yazık ki köylerimizde pek çok insan çoğunlukla Rusça konuşuyor. Örneğin Nalçik'te taksiye binerken "mahue fiue" diyorum ve çoğu kişi şaşırıyor. Ana dilimizi konuşmanın hiçbir sakıncası yok.

Ana şey hakkında mizah ile

- Bir yıl önce blog yazmaya başladım. Diasporadaki insanlar anayurtlarındaki Çerkeslerin son derece ciddi olduğunu söylüyor. Biz bunu fark etmeyebiliriz bile. Her şey ciddi olmak zorunda değil; hayatta her zaman gülümsemeye yer vardır. İyi bir mizah prizmasından geçerek, şu ya da bu nedenle köklerinden uzaklaşmış gençleri çekmek istiyorum. Ben doğası gereği fedakar biriyim, faydalı şeyler paylaşmak istiyorum. Dilimiz, gelenek ve göreneklerimiz hakkında konuşmayı seviyorum. Geniş bir izleyici kitlesi için Rusça blog yazıyorum. Hazırlıyorum, çeşitli kaynaklardaki bilgileri kontrol ediyorum, yenilerini okuyorum, yeniden okuyorum. Bu kâr getirmez ama oldukça zaman alıcıdır. Bir videonun hazırlanması en az bir saat sürer. Altyazılar, düzenleme - Her şeyi kendim yapıyorum. Temalar kendiliğinden gelir. Bazen ilginç bir şey duyarsınız; örneğin lehçelerdeki bir farklılık. Bazen bazı gerçekler herkes tarafından biliniyor gibi görünüyor, ancak birçok yanıt alıyorum. Yorumlarda insanlar genellikle iyi bir mesaj içeren bilgiler eklerler. Nefret de oluyor ama buna sert tepki vermiyorum. Aklı başında bir insanın bu kadar çok olumsuzluğu açığa çıkaramayacağını anlıyorum, bu da kendisinin duygusal açıdan istikrarlı olmadığı anlamına geliyor. Ciddiye aldığım anlar oldu ama zamanla bırakmayı öğrendim. Bana bunun da geçeceğini söyleyen bir iç çekirdek ve deneyim var. İnsanlara karşı samimi ve açığım, nasıl kurnaz olunacağını bilmiyorum. Her zaman iyimser kalıyorum.

Konsept

- Dünyadaki her şey birbiriyle bağlantılıdır. Bu tarihimize, kültürümüze, destanlarımıza yansıyor. İnsan belli bir misyonla doğar, ben de kendi misyonumun farkına varır ve belli bir yöne doğru giderim. Artık dil ve dans öğretme konusunda geniş bir deneyime sahibim. Sık sık kendime şu soruyu soruyorum: Bunu neden yapıyorum? Dürtünün içeriden geldiğini anlıyorum ve şöyle diyor: En az bir kişiye yardım edebiliyorsan, yardım et. Yaklaşımın doğruluğu ve kişinin kendi yeterliliği konusunda şüpheler vardı. Dönemler farklıydı ama tamamen duramadım. Benzer düşüncelere sahip insanlarla birlikte, kültürümüzü tarihi dokunuşlarla ve modern bir yorumla yansıtan küçük skeçler çekiyoruz. Kısa videolar hazırlıyoruz. Dans yoluyla halkımızın kimliğini de aktarıyoruz. Kendimi bir tasarımcı olarak tanıtmıyorum ama yakın zamanda başlıklı kapüşonlu üst gibi ilginç bir ürün geliştirdim. Bu işin uzmanı olmadan tüm aşamaları geçtim: Eskizini oluşturdum, geliştirdim ve üretime koydum. Bir fikir ortaya çıkarsa onu uygulamaya çalışırım.

Liliana SHORDANOVA. Fotoğraf: Tamara Ardavova

Kaynak: Goryanka