Ermenistan'da Neler Oluyor?

"8 Soruda Ermenistan'da Darbe Girişimi"

Dağlık Karabağ savaşı... "Çok acı verici bir anlaşma imzaladım" sözleri... Ve son günlerde orduyla peş peşe yaşadığı krizlerin ardından gelen muhtıra...

Komşu Ermenistan, Dağlık Karabağ savaşından bu yana muhalefetin istifa çağrılarıyla karşı karşıya olan Başbakan Nikol Paşinyan'a bu sabah genelkurmay başkanı dahil 70'e yakın üst rütbeli askerin muhtıra vermesiyle siyasi bir karmaşaya sürüklenmiş durumda.

Peki, orduyla Paşinyan arasındaki gerilim nasıl darbe girişimi noktasına geldi? Arka planda neler yaşandı? Muhtıraya dünyadan ne tepki geldi?

1- İskender Füzesi Gerilimi Neden Yaşandı, Orduyla Gerilim Niye Şimdi Tırmandı?

Paşinyan, Ermenistan'ın Dağlık Karabağ'da işgal ettiği toprakların büyük çoğunluğundan çekilmesini kabul edip "Çok acı verici bir anlaşma imzaladım" sözleriyle duyurmasından bu yana ülke içinde büyük baskı altında. Erivan'da sık sık protestolar düzenlenirken, muhalefet destekçileri parlamentoya da baskın düzenlemişti.

Ancak orduyla Paşinyan arasındaki kriz son iki günde, Rus yapımı İskender füzeleri nedeniyle zirve yaptı.

Paşinyan önceki gün 1in.am haber portalıyla yaptığı söyleşide, Rus yapımı İskender füzelerinin Dağlık Karabağ'da neden kullanılmadığına dair eski cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan'dan gelen eleştiriye şu yanıtı verdi:

"Sorduğu sorunun cevabını bilmeli ve cevabını bildiği soruları sormalı. İskender füzelerinin neden patlamadığını ya da sadece yüzde 10'unun patladığını söyleyebilir mi?"

2- Paşinyan'ın Sözleri Rusya'da da Yankı Buldu

Bu sözler Rusya'da da yankı bulurken, Ermenistan basını Genelkurmay İkinci Başkanı Tiran Kaçaryan'ın Paşinyan'ın açıklamalarına güldüğünü duyurdu. Yerevan.Today gazetesi, Kaçaryan'ın ilgili soruyla dalga geçip, ciddiye alınamayacağını, mümkün olmadığını söylediğini yazdı. Kaçaryan bu haberin üzerine dün (24 Şubat) Paşinyan tarafından görevden alındı.

Ermenistan Genelkurmay Başkanlığı ise Kaçaryan'ın Paşinyan'ın sözlerine değil, eski bir general olan Movses Hakobyan'ın 'Rus füzelerinin patlamayabileceği' yönündeki değerlendirmesine güldüğüne dair bir açıklama yayınladı. Açıklamada, Kaçaryan'ın siyasi erk tarafından görevden alınmasına yol açan sözlerinin bağlamından koparıldığı savunuldu.

Rus gazetesi İzvestiya ise Paşinyan'ın darbe girişimi sonrasında genelkurmay başkanlığından aldığı Onik Gasparyan'ın, füzelerin kullanılması için Paşinyan'dan savaş sırasında birkaç kez izin istediklerini ancak Başbakan'ın uluslararası toplumun tepkisinden çekinerek buna izin vermediğini söylediğini yazdı.

3- Paşinyan'ın Tepkisi Ne Oldu?

Ermenistan Başbakanı, muhtıraya karşı ilk olarak Facebook üzerinden yaptığı açıklamada istifa çağrısını reddetti. "Bu bir darbe girişimidir" diyen Paşinyan, destekçilerini sokağa çağırdı. Ermenistan Başbakanı, bu konuşmasında Onik Gasparyan'ı genelkurmay başkanlığı görevinden aldığını da duyurdu.

Paşinyan, ardından Erivan'daki Cumhuriyet Meydanı'na destekçileriyle birlikte yürürken elinde megafonla yaptığı konuşmada, ailesiyle birlikte ülkeyi terk edeceği iddiasını yalanladı, "Biz buradayız ve hiçbir halükarda ülkemizi terk etmeyeceğiz. Ailem burada" dedi.

Paşinyan, genelkurmay başkanını görevden alma kararının henüz Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan tarafından imzalanmadığını da açıklayarak, Sarkisyan'ı 'devlet darbesine dahil olmakla' suçladı.

Paşinyan, "Ermenistan'da gergin bir durum var ancak çatışma yaşanmayacağı konusunda mutabakat sağlamalıyız. İstifamın sorunun çözümü olduğundan emin değilim. Çözüm için birkaç seçenek sundum" dedi.

Ermenistan Başbakanı, sonradan Cumhuriyet Meydanı'nda yaptığı konuşmada da, 'bazı kişilerin orduyu anayasa dışı faaliyetlere çağırdığını' belirterek, "Ermenistan halkı asker darbeye izin vermeyecek" dedi. Paşinyan, askerlere 'işlerini yapıp Ermenistan'ın sınırlarını koruma' çağrısında bulundu.

4- Ordunun İkinci Bildirisinde Ne Deniyor?

Paşinyan'ın destekçileriyle yürüyüş yaptığı sırada Ermenistan ordusundan ikinci bildiri geldi. İstifa çağrısının yinelendiği ikinci muhtırada, "Genelkurmay'ın 25 Şubat tarihli açıklaması kimsenin yönlendirmesi veya baskısıyla yapılmadı. Bu, söz konusu hayati anda, tek amacı anavatanı korumak olan generallerin ve subayların açık kanaati ve pozisyonudur. Net olan pozisyonumuzu yineliyoruz" denildi.

5- Cumhurbaşkanı Görevden Almayı Reddedebilir Mi?

Paşinyan'ın, muhtıranın arkasında olan Onik Gasparyan'ı genelkurmay başkanlığından alma kararının Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan tarafından henüz imzalanmamış olması dikkat çekiyor. Ermenistan anayasasına göre, cumhurbaşkanı genelkurmay başkanlarını başbakanın tavsiyesiyle atıyor ve görevden alıyor. Ancak eğer cumhurbaşkanı başbakanın önerisini imzalamayı reddederse, bu öneri 15 gün içinde otomatik olarak devreye giriyor.

6- Ermenistan İçinde Darbe Girişimine Ne Tepki Verildi?

Muhtıranın ardından, Ermenistan içinden kutuplaşmaya işaret eden haberler geliyor. Paşinyan'ın çok sayıda destekçisi başbakanla birlikte sokağa inerken, muhalifler de karşı gösteriler düzenliyor. Ermenistan polisinin iki grubun karşı karşıya gelmesini engellemeye çalıştığı belirtiliyor.

Cumhurbaşkanı Sarkisyan taraflara itidal çağrısı yaparken, muhalefet liderlerinden orduya destek veren açıklamalar gecikmedi. Sputnik'in aktardığına göre, muhalif lider Vazgen Manukyan darbe girişimi olduğuna inanmadığını söyleyerek, "Bu bir darbe değil. Ordu, Ermenistan'ın güvenliğine zarar veren kilit düşmanı işaret etme konusunda anayasal hakka sahip ve bunun Nikol Paşinyan olduğunu gösterdi" dedi.

Eski cumhurbaşkanlarından Robert Koçaryan da vatandaşlara 'ordunun etrafında birlik olma ve ülkelerine sahip çıkma çağrısı' yaptı. TASS ajansının aktardığına göre Koçaryan, "Değerli yurttaşlar. Bu kader anında sizleri ülkemize sahip çıkmaya, ordumuzun yanında durmaya çağırıyorum. Savaşı kaybeden ve topraklarımızı teslim eden hükümet gitmeli. Ulusal yeniden doğuşumuz için ilk ihtiyacımız olan şey budur" ifadelerini kullandı.

7- Rusya'nın Tepkisi Ne Oldu?

Ermenistan siyasetinde nüfuz sahibi olan Rusya'dan şu ana dek gelen açıklamalarda anayasal çerçevenin dışına çıkılmaması ve Ermenistan'ın içişlerine karışılmaması vurgusu yer aldı. İlk açıklamayı yapan Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov, gelişmeleri endişeyle takip ettiklerini belirtip "Ancak yaşananlar, Ermenistan’ın içişleri meselesidir. Ermenistan'daki herkesi itidalli olmaya çağırıyoruz, durum anayasal çerçevede kalmalı" dedi.

Peskov, Paşinyan'ın İskender füzeleriyle ilgili açıklamasına dair soruya da "Bu konuda yorum yapmayacağız. Rus askeri ekipmanları, etkili olduklarını dünyanın birçok yerinde tekrar tekrar göstermiştir" yanıtını verdi.

Peskov'un ardından bir açıklama da, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'dan geldi. Lavrov'un Ermeni mevkidaşı Ara Ayvazyan ile yaptığı telefonda görüşmesinde 'yaşananların Ermenistan'ın iç işleri olduğunu vurguladığı' açıklandı. Lavrov'un barışçıl çözüm çağrısında bulunduğu da belirtildi.

8- Türkiye Ne Tepki Verdi

Türkiye, Ermenistan ordusunun Paşinyan'a verdiği muhtırayı kınadı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, “Biz dünyanın neresinde olursa olsun darbe ve darbe girişimlerine karşıyız. Dolayısıyla Ermenistan’daki bu darbe girişimini de şiddetle kınıyoruz. Elbette demokrasilerde vatandaşlar, halk, yönetimle ilgili eleştiri yapabilir, hatta istifasını isteyebilir. Bunlar doğal şeyler. Ama askerlerin demokrasiyle, yani seçimle iş başına gelmiş bir hükümete bırakın darbe yapmayı, istifa çağrısında bulunması bile kabul edilemez. O yüzden biz Ermenistan’daki bu çağrıyı şiddetle bir kere daha kınıyoruz" dedi.

Kaynak: GazeteDuvar