Kuzey Kafkasya''nın Keçisi

Şöyle bir klasik yahudi fıkrası vardır. Duymayanlar için anlatayım. Fakir bir yahudi hahamın yanına gelir : ‘’Rebe 10 çocuğum var azdan daha az para da ancak yetiyor tek odalı bir kulübede yaşıyoruz. Bir de üstüne kaynana da geldi nasıl yaşayacağız bilmiyorum.’’ Rebe sorar: ‘’Neyin var başka?’’ Yahudi: ‘’Fakiriz, avluda bir keçiden başka hiçbir şeyim yok.’’ Rebe: ‘’ Ben ne yapacağını söyliyeceğim. Keçiyi eve sal sizinle yaşasın. Bir hafta sonra gel yanıma.’’ Yahudi: ‘’Nasıl yani? Nasıl yaşarız o şekilde?’’ Yapacak bir şey yok madem Rebe öyle dedi yapmak lazım. Gariban bir hafta sonra gelir hahamın yanına ama dahabir moralsiz. ‘’Rebe tamamen imkansız hale geldi yaşamak. Para yok, kulübe küçücük, 10 çocuk, kaynana bir de evde keçi. Nasıl yaşanır böyle? Rebe: ‘’ Keçiyi avluya sal geri’’. Ertesi gün yahudi hahamın yanına mutlu bir şekilde gelir ağzı kulaklarına varır birşekilde : Sağolasın Rebe! Ne kadar mükemmel bir akıl verdiniz! O kadar rahatladık ki çok ferah ve uzana uzana yaşıyoruz artık.

Bu prensiple yani ‘’keçi prensibiyle’’ Kremlinde Kuzey Kafkasyayı yönetiyor.

Şimdide İnguşetya’ya bayram geldi.

Oniki yıllık yönetimin ardından General Yunus-Bek Yevkurov ‘’kendi rızasıyla’’ 24 Haziranda cumhuriyet başkanlığından istifa etti.

Ekim 2018 ve Mart 2019'da gerçekleşen ve tüm İnguşetya'nın meydanlara çıktığı Çeçenyayla olan sınır anlaşmazlıkları görüşmelerinin İnguş topraklarının Çeçenya’ya geçmesini toplu protesto mitinglerinde Yevkurov'un istifasının da taleplere eklenmesi sonucu görev süresi bitiminden önce istifa etmesine yol açtı. İlk protesto dalgasındaki liderlerin neredeyse tümü şu anda tutuklu durumda fakat protestolar ve tutuklanmalar devam ediyor. 

Ve bölge yöneticisinin çok beklenen istifası yerel ölçüde bayrama dönüştü. 

Putin’in daha General Yunus-Bek Yevkurov’un istifa dilekçesini kabul eden imzayı atmasına fırsat vermeden halk bayramı kutlamaya başladı bile. Evlerin bahçelerinde havayi fişekler atılıyor, meydanlarda makinalı tüfeklerle havaya ateş ediliyor ve lezginka oynanıyor. Aldıkları destek güçle polisler sokaklarda ve caddelerde devriye geziyorlar. Nazran ve Magas’da tüm emniyet mensupları göreve çağrılmış vaziyette.

Görüntüler bu şekildeydi: https://youtu.be/1geLMpdkYb8

Ancak Yevkurov göreve geldiğinde İnguşetya neredeyse aynı şekilde sevinç gösterilerinde bulunmuştu.

Hava Komando Birlikleri Generali Yevkurov, Mayıs 2002 yılından Ekim 2008 arası görevde bulunan FSB korgenerali Murat Zyazikov (şu anda Cumhurbaşkanı Federal Bölge temsilcisi yardımcısı)  yerine gelmişti.

Zyazikov ise İnguş Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Korgeneral Ruslan Auşev’in  (1993 ila Nisan 2002 yılları arası yönetti) yerine atandığında İnguşlar onu da büyük umutlarla karşılmışlardı.

26 Haziran 2019’da Putin Yevkurov'un istifasını kabul ederek sıradaki ‘siloviklerden’ olan cumhuriyetin eski Başsavcısı Mahmut Ali Kalimatov'u geçici başkan olarak atadı. (Laf arasında Yevkurov'un yerine İngüş Cumhuriyeti başkanlığına getirilen Korgeneral Zyazikov'un kızkardeşiyle evli)

Aynı şeyler diğer Kuzey Kafkasya bölgelerinde de oluyor. Moskova başa yerli ‘’siloviki’’ temsilcilerini getiriyor. Halk önce seviniyor: Bizden biri, geleneklere saygılı, anadilimizde konuşuyor, savaşçı-kahraman hem de rütbeli- belli ki cumhuriyeti üzmelerine izin vermez (şeref sözü) ve tüm geçmişteki haksızlıkları düzeltir. Aradan + - 10 yıl geçer her şey daha kötü olur, görülmemiş haksızlıklara karşı tam da halk hoşnutsuzlukla patlama noktasına gelir, ekonomik değerler düşer, başlar ’’siloviklerin’’ terörü ve  rüşvet. Derken –halkın protesto dalgaları arasında –istifa, Moskova halkkın sesini duymuştur! Ve yeni kahraman gelir. Aslında Kafkas halklarının hafızası oldukça güçlüdür ama aslında da kısa. Her artı-eksi on yılda al baştan aynı şey tekralanır.

Komşu Çeçenya’da Çeçenler federallerin keyfi uygulamalarından ve aralıksız askeri sıkıyönetimden inliyorlardı. Ahmet Kadirov geldi ve yönetim kademeli olarak ‘bizlerden birinin’’ eline geçti. Babanın ölümünden sonra ise yerine o zamanlar gencecik Ramzan, Çeçen yani bizden biri geldi. Şu anda ise Şeytan diye adlandırdıkları kendi oğullarını öldürüdüğü için Kadirov'a teşekkür ediyorlar. Kadirov'a karşı birkaç komplo açığa çıkarılmış ki kendi korumaları ve sülalesinden insanlar bunlar. Kadirov ‘’kendi inisiyatifiyle istifa ettiğinde’’ halkın bayram kutlamalarının büyüklüğünü hayal etmek güç.

Bir diğer Kafkasya cumhuriyeti Kaberdey-Balkar’da Moskova ‘’keçi prensibiyle’’ kadro atamalarına ince bir espiriyle yaklaşmış. Orada da daha kısa zaman önce cumhuriyet başkanı Polis General-albay Yuri Aleksandrovich Kokov’un gelişine sevinmişlerdi. Kokov Kaberdey Balkar Cumhuriyeti'ni Aralık 2013 ila Eylül 2018 arası yönetmişti. Kokov'un gelişine sevinmişlerdi daha doğrusu ondan önce yönetimin başı olan ve umutlarla ve sevinçlerle karşıladıkları Arsen Kanokov’un gidişine sevinmişlerdi. Kanokov’un görevi dervraldığı Valeri Muhamedovich Kokov ise Kaberdey-Balkar Cumhuriyeti cumhurbaşkanlığı görevini 1992’den 2005 yılına kadar yerine getirdi. Onun oğlu Kazbek Valeriyevich Kokov ise şu anda ‘’geçici ’’ olarak bu görevde. Kazbek Kokov ise aynı sülale adını taşıyan Yuri Kokov'un yerine gelmişti.

Kısacası Babalar-oğullar ve aynı sülaleden olanların arasında, bilmeyen ve yerli olmayan bir ‘keçi’ kolayca bir yerini kırabileceği karmaşık ilişkiler ağı...

Dağıstan Cumhuriyetinde ise sırayla Cumhurbaşkanlığı görevini yerli etnik grupların ve klanların temsilcileri yerine getirmişti. Bu ‘’bizden’’ olan Dağıstanlılar serisinden sonra Moskova Ekim 2017 yılında içişleri bakanlığı emniyet mensubu Rus olan General Vladimir Vasilyev'i getirdi. Dağıstan’da herkes Rus ‘’Vareg’in’’* gelişine sevinmişti. Birçok kişi şöyle demişti: ‘’Bizimkiler iyice bıktırdı, sadece cumhuriyeti soymayı biliyorlar, hepsi kendi klanını sürüklüyor beraberinde, hiçbiri toplumun yararını düşünmüyor sadece yakınlarına yardım ediyorlar. Ama bir Rus gelirse, hiçbir Dağıstan klanına ve onların çıkarlarına bağlı olmaz hiç olmazsa kendi akrabalarını ve köylülerini her yere yerleştirmez, çalmaz. Dağıstan bir şekilde yaşamaya ve gelişmeye başlar... Ama ne yazık ki...

Kısa zaman önce Vasilyev akciğer iltihaplanmasıyla Moskova'da hastaneye kaldırıldı, tüm cumhuriyet neşeyle Dağıstan’a dönmeyeceğini düşünerek dört gözle istifasını bekledi, ciddi bir hastalığı olduğunu veya bunun böyle bir ‘‘poltik hastalık’’ olduğunu ve çok yakında istifa ederek çekileceği gibi bir beklenti vardı. Gerçek şu ki akçiğer iltihaplanması gerçekten sadece akciğer iltihaplanması çıktı. Vasilyev politik ve fiziki olarak yaşıyor ve gayette sağlıklı olarak dümenin başına geri döndü. Dağıstanda sevinç kutlamaları bir süre için ertelendi. Ama şüphe yok ki başlıyacak ve başladığı gibi Kremlin hemen Vasilyevi herhangi bir kimseyle değişirecek.

Ve bu şekilde her şey tekrarlanıyor. Ve her defasında Kafkasyalılar aynı mental tuzağa düşüyor: Sözüm ona ‘’bizden’’ biri geliyor, çok beklenen, ondan sonra onun gitmesi bekleniyor, ondan sonra Moskova'ya teşekkürler ediliyor onu geri çektikleri için ve yenisini karşılıyorlar.

Kafkasya'da gerçekten yaşamı iyileştirecek şeyler talep etmek yerine, bu şekilde devam ediyorlar. 

Öncelikli olarak kendisini yönetecek kişiyi seçmek ve gerçek parlamentarizmi talep etmek vatandaşların hakkı. Yerel yönetim hakkını talep etmekte öyle. Güvenlik güçlerinin gerçekten hakları korumalarını, kanunlara bağlı kalmalarını, kanun dışı cinayetleri protesto edebilmeyi, narkotiklerin suçsuz insalarda ‘’bulunmamasını’’ talep etmekte öyle. Hakimleri tayin hakkı talep etmekte öyle, adil ve bağımsız mahkemeleri talep etmekte öyle. Devlet tarafından ulusal kültürün ve ulusal dillerin korunması ve desteklenmesini talep etmekte öyle. Yerel vergilerin cumhuriyette kalmasını, Moskova'nın değil yerel halkın bu vergileri nereye harcanacağına ve nasıl yaşayacaklarına karar verbilmeyi talep etmekte öyle.

Herkesin anlamını kendine göre yorumladığı fakat anlamı açık olmayan ‘’özgürlüğü’’ talep etmekte öyle.

Avraam Shmulyevich

Kaynak: After Empire

Çeviri: ÇH Haber Merkezi-Huaj İbrahim

* Varegler de Normanlar gibi Vikinglerin bir türevidir. İsveç kökenli oldukları için, Norveç kökenli Normanların aksine batıya değil doğuya doğru yayılabildiler.