The Guardian analizi: Ukrayna savaşı Rusya'da güvenlik zafiyetine mi yol açtı?

Rusya'nın gücü düşünüldüğünde Moskova'da yaşanan terör saldırısına verilen müdahalenin yetersiz kaldığına dair birçok yorum yapılıyor. Uzmanlara göre ülkenin, Ukrayna'daki savaşa ve muhaliflere odaklanmış olması onu terör saldırısına karşı savunmasız bıraktı

Rusya, cuma günkü terör saldırısının kurbanları için yas tutarken benzer olayların çoğunun ardından gelen zor soru geliyor: Bu nasıl oldu? Kararlı ve iyi eğitimli teröristlerin kökünü kazımak hiçbir ülkenin güvenlik güçleri için kolay bir iş değil ancak cuma günkü saldırının önlenememesinin büyük ölçüde Rus makamlarının feci bir güvenlik hatasından kaynaklandığına dair çok sayıda işaret var.

ABD'nin uyarısını ciddiye almadı mı?

İlk olarak, Mart ayının başlarında ABD hükümetinin Moskova'daki büyük toplantıların teröristler tarafından hedef alınacağına dair planlar öğrendiğine dair kamuoyuna yaptığı uyarı vardı. Rus hükümetiyle de özel olarak paylaşılan bu uyarı, Washington'ın yaklaşan bir saldırıyla ilgili oldukça spesifik bir istihbarat elde ettiğini gösteriyordu. Ancak Putin saldırıdan üç gün önce bu uyarıları toplumu korkutmaya ve sindirmeye yönelik bir girişim olarak nitelendirerek geçiştirdi.

Müdahale çok yavaştı

Putin'in tehdidi kamuoyu önünde reddetmesi ışığında, Rus yetkililerin bu tür büyük toplantıları korumak için ek güvenlik önlemleri almadığı da görülüyor. Çok sayıda tanık Crocus Belediye Binası'nda güvenlik önlemlerinin son derece hafif olduğundan bahsediyor. Polisin saldırılara müdahalesi o kadar yavaştı ki bir avuç saldırgan istedikleri gibi mekanda dolaşıp 100'den fazla kişiyi öldürdükten sonra yakalanmadan ya da vurulmadan kaçabildiler.

Navalni'nin cenaze töreninde daha çok polis vardı

Devasa ve geniş bir güvenlik birimine sahip bir ülke için bu yavaş tepki şok edici. Bazı Ruslar cuma günkü polis müdahalesinin azlığını, muhalif lider Aleksey Navalni'nin bir Rus hapishanesinde ölümünün ardından düzenlenen cenaze törenindeki yoğun polis varlığıyla kıyasladı. Rus güvenlik servisleri uzmanı Mark Galeott, "FSB'nin öncelikleri belli ki yanlıştı. Ana kaynaklarını Ukrayna'ya ve yerel muhalefete ayırmışlardı" dedi. 

Ukrayna'nın geniş çaplı işgalinden bu yana geçen iki yılda muhalefete yönelik baskılar artarken, Putin'in güvenlik güçleri savaş karşıtı sosyal medya içeriklerini beğenenlerin, sadece eşcinsel kulüp gecelerine katıldıkları için aşırıcılıkla suçlanabilen LGBTQ+ gençlerin ve Navalni'nin anısına çiçek bırakanların peşine düştü. Binlerce güvenlik görevlisi, Ukrayna'nın yeni işgal edilen bölgelerinin ele geçirilmesini yönetmek, Ukrayna sempatizanlarını toplamak ve ülkedeki güvenlik tehditlerine göz kulak olmak yerine yabancı bir ülkede terör estirmek için Rusya'daki işlerinden uzaklaştırıldı.

"Son yıllarda terör tehlikesi olmadığı hissi hakimdi"

Putin'in iktidarının ilk on yılında her zaman var olan iç terör tehdidinin azaldığı hissi de vardı. Kuzey Kafkasya bölgesinde uygulanan sert taktikler ve birkaç yıl önce binlerce radikalin Suriye ve Irak'a gitmesine izin verilmesi, terörle mücadelenin sona erdiği hissine yol açtı. Rusya içinde bu olgu üzerine çalışan bir analist, "Herkes rahatladı ve artık ciddi bir tehdit olmadığına dair genel bir his oluştu" dedi.

Faillerin çoğunun Tacikistan'ın radikalleşmiş vatandaşları olduğu anlaşılan cuma günkü saldırıda rol oynayan dinamikler, saldırganların Kuzey Kafkasya'dan gelme eğiliminde olduğu Putin iktidarının ilk dönemlerindeki terör saldırılarından farklı. Galeotti, "Orta Asya İslami terörizmi FSB için gerçek bir sorun olmaya devam ediyor. FSB'nin Kafkasya'daki aşırılık yanlılarıyla mücadele konusunda çok deneyimi var, bu konuda büyük kaynaklar harcadılar ama Orta Asya daha çok kör bir nokta" diye konuştu.

Ukrayna'yı suçlamaya çalıştılar

Tahmin edilebileceği gibi, saldırının ardından DEAŞ dökülen kanın sorumluluğunu üstlenirken bile, gerçekten kimin sorumlu olabileceğine dair söylentiler ve çılgın teoriler ortaya atıldı. Putin saldırıların Ukrayna ile bağlantılı olduğunu ima etti ve Rus savaş yanlısı yorumcular daha da ileri giderek DEAŞ iddialarının bir yanıltmaca olduğunu ve saldırıların aslında Kiev tarafından düzenlendiğini öne sürmek için yoğun bir çaba sarf ettiler. Ukrayna bunu şiddetle reddetti.

Önümüzdeki günler Kremlin'in Ukrayna'nın dahil olduğu yönündeki iddialarının istihbarat başarısızlığını unutturmak için bir oyalama taktiği mi olduğunu yoksa savaş söylemini güçlendirmek için mi kullanılacağını gösterecek. Pek çok toplumda böyle bir saldırının ardından ciddi siyasi sorular gündeme gelirdi ancak Putin başarısızlıklar nedeniyle astlarını nadiren cezalandırır ve muhtemelen bir istihbarat felaketinden çok fazla bahsedilmesinden kaçınmak isteyecektir. Galeotti, "FSB'de kellelerin gitmesi gerektiğini düşünürsünüz ama Ukrayna'nın işgali sırasındaki istihbarat hataları için anlamlı bir cezalandırma olmadı. Putin büyük bir değişiklik yapmakta tereddüt ediyor" ifadelerini kullandı.

Kaynak: Gazete Oksijen