7 MART JENE KIRIMIZE'NİN DOĞUM GÜNÜ - Жэнэ Къырымызэ гъэтхапэм и 7 къызыхъугъэ маф

    Jene Kırımıze'nin adını duymayan, onu tanımayan Adige Cumhuriyeti'nde kimse yoktur. Farklı ülkelerdeki Çerkesler de Kırımıze'nin ününü biliyorlar. Ünlü şair, yazar, çocuklar için de yazıyordu. Şiirleri bestelere döküldü ve şarkı oldu. Çoğu insan bu şarkıları, anonim halk şarkısı zannediyor. Jene Kırımıze, Afıpsıpe Köyünde 7 Mart 1919 yılında dünyaya geldi. 2. Dünya Savaşın'da da bulundu. Çerkes Öğretmenlik Okulu Enstitüsünü bitirdi, Vatan gazetesinde çalıştı. 1935 yılından itibaren yazdıkları yayımlanmaya başlandı. Jene Kırmıze halkı için yazdı. Çerkes çocukları için, Adıge Xabze ve kültürünü öğrenebilmeleri için ürettiği eserler: Tetej yipaç'exer, Lejığats', Tetej yilul, Tığe, Psıhojıy. 'Si nan', 'Xabze daxeuw te ti'er caş fed', 'Vo vuinit'u', ' Pşaşe Vuıc Vored', ' Se sıneç'e zeç'e kıvoplhığeyeme ' gibi çok sevilen ve bugün de çok popüler olan şarkıların söz yazarı Jene Kırmıze'dir. 100 civarında ki şiiri sevdiğimiz şarkılara söz oldu. Sovyetler Birliği Kahramanı Andrıhoye Huseyin ile Jene Kırımıze teknik öğretmenlik okulunda arkadaşlık etmişlerdi. Jene Kırımıze, Andrıhoye Huseyin savaşta hayatını kaybettikten sonra Hüseyin için yazdığı şiirlerin de bulunduğu 'Vored Kas'oşt' (Şarkı Söyleyeceğim) kitabını yayımlamıştır. Jene Kırımıze 1983 yılında hayatını kaybetti. **** Жэнэ Къырымызэ ыцIэ зымышIэрэ цIыф Адыгеим исэп, IэкIыб хэгъэгухэм ащыIэ адыгэхэми зэлъашIэ. УсэкIо цIэрыIу, тхакIо, кIэлэцIыкIухэм апаи тхэщтыгъэ. Иусэхэр мэкъамэм ралъхьагъэхэу орэдэу къакIох. Бэми ахэр лъэпкъ орэдых ашIошIэуи мэхъу. Жэнэ Къырымызэ къуаджэу Афыпсыпэ гъэтхапэм и 7-м, I9I9 илъэсым къыщыхъугъ. Хэгъэгу зэошхом хэлэжьагъ, Адыгэ кIэлэегъэджэ институтыр къыухыгъ, хэку гъэзетым щылэжьагъ. I935 илъэсым щегъэжьагъэу итхыгъэхэр къыхаутых. "Урысыем культурэмкIэ иIофышIэ гъэшIуагъ" зыфиIорэ щытхъуцIэр къылэжьыгъ. Илъэпкъ Жэнэ Къырымызэ фэтхагъ. Сабыйхэм апае усэхэр адыгэ шэн-хабзэхэр ашIэнхэм фэгъэхьыгъэх - "Тэтэжъ ыпакIэхэр", "Лэжьыгъац", "Тэтэжъ илул", "Тыгъэ", "Псыхъожъый". "Синан", "Хэбзэ дахэу тэ тиIэр джащ фэд, "О унитIу", "Пшъэшъэ удж орэд", "Сэ сынэкIэ зэкIэ къыоплъыгъэемэ" - мы орэдхэм ягущыIэхэр Къырымызэ ытхыгъэх. Иусэу I00 фэдиз орэдышъом ралъхьагъэх. СССР-м илIыхъужъэу Андрыхъое Хъусенрэ Жэнэ Къырымызэрэ джыри ныбжьыкIэ дэдэхэзэ кIэлэегъэджэ техникумым щызэIукIэгъагъэх. Андрыхъое Хъусен заом зыхэкIуадэм ыуж, ащ иусэхэр зыдэт тхылъэу «Орэд къэсIощт» Жэнэ Къырымызэ къыдигъэкIыжьыгъ. Андрыхъое Хъусен заом зыхэкIуадэм ыуж, ащ иусэхэр зыдэт тхылъэу «Орэд къэсIощт» Жэнэ Къырымызэ къыдигъэкIыжьыгъ. 1983 илъэсым Жэнэ Къырымызэ дунаим ехыжьыгъ. Kaynak: adyg-afisha. ru Çeviri: Çerkesya Hareketi Haber Merkezi