Adıge, Wey Wey (Адыгэ, Уей Уей) Ne Anlama Geliyor

Son zamanlarda, sık sık “Adıge, wey wey!” sözünün gençliğimizin dudaklarından döküldüğünü duyuyoruz. Gururla ve maneviyat ile her yerde tekrarlıyorlar. Ancak, bu sözlerin ne ifade ettiğini sorduğumuzda, hiç bir fikre sahip olmadıklarını keşfetmekten dehşete düştük. Bu gün bu ilham verici sözlerin ne anlama geldiğini anlamaya çalışacağız.

 «Уей-уей жрегъыIэ» söz konusu kişinin başarılı, değerli, her şeyin onunla iyi gittiği anlamına gelir. Daha önce, atalarımız oldukça farklı şeyler için ünlü, şöhret sahibiydi: Görgü kuralları, kültürü, yetiştirilmesi, eylemleri, gücü, ve gururlu güzel insanlarını övmek ve yüceltmek girişimleri olarak “wey wey” diye bir çığlık ortaya çıktı. Ama, hangi yüzyılda, kim ve nasıl bu çığlığı ilk defa ifade ettiğini, hiçbir akademik tarihçi ve etnografya söyleyemez.

 “Wey-wey” ifadesi  halk hikayelerinde, Nart destanında yer alır. Bildiğimiz gibi Adıge  Nart destanı 3 bin yaşında! O zamanlar “wey-wey” ifadesi söz konusu kişinin, çok sayıda, güçlü ve saygın olan amelleri ile meşhur olduğu anlamına geliyordu. Şimdi, halk dansları ve düğünlerde “Adige, wey-wey!” ifadesini duyduğumuzda, gençliğin insanların en iyi, görkemli, güçlü, güzel ve gururlu olduklarını düşündükleri anlamına geliyor.

Her bireyin, güçlü, daha iyi, üstün ve kendine özgü yanını karakterize etmekle birlikte, tercüme edilemez bazı mealler de içeriyor. ve bu durumda, "Adıge wey-wey!”  kelimelerin anlamını tercüme edilemez. Bu hıçkırığın değerini anlamak için bir Çerkes (Adıge) olmak gerekiyor. Fakat, Kabardey-Balkar Cumhuriyeti Devlet Üniversitesi filoloji bilimleri profesörü Bak Zera’ya   göre : “semantik anlamı “Adıge ileri ve sadece ileri!” olarak anlaşılmalıdır.” Diyor.

Adıge adını,ilke ve normlarını yücelten insanlar için gurur ve mutluluk duyuyoruz. Ve her seferinde  gururla “Adıge wey-wey!” diyen herkesin bu sözlerin anlamını bilmelidir.

Fıra Anfise , Gazeteci, "Adıge psale" gazetesinin editörü. 

Çeviri : Beşto Yılmaz Beştepe