Çerkes Halkının Büyük Değeri ÇETİN ÖNER'i Saygı ve Özlemle Hatırlıyoruz...25 Mart 1943-14 Eylül 2016

ТХЬЭМ, йхьэдрыхи йужьи, МАХУЭ йщ1. ТХЬЭМ тщимыгъэгъупщэк1э.

Şair ve yazar, tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, yönetmen... Çok yönlü ve yetenekli bir Çerkes ( Kabardey-Ğogul ). Çocukluğu Binboğa eteklerinde ve Çukurova’da geçti. İlk ve ortaöğrenimini Kayseri’de tamamladı.

Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Banka İşletmesi Bölümü’nden mezun olduktan sonra bir süre Kayseri ve Ankara’daki spor kulüplerinde futbol oynadı (1960-62). Çeşitli işlerde çalıştı; teknik ressamlık (1962), muhasebecilik (1963) yaptı.

1963 yılında Ankara Sanat Tiyatrosu’na (AST) girdi. Burada, 40’tan fazla oyunda oyunculuk ve yönetmenlik (1972) yaptı. 1973 yılında Ankara Sanat Tiyatrosu’nda (AST) sanat yönetmenliği görevinden ayrılarak, TRT’de prodüktör olarak göreve başladı. Burada yapımcı, yönetmen, senaryo yazarı ve oyuncu olarak TRT’de çalıştı.

TRT’nin ilk yerli televizyon dizisi olan, Aziz Nesin’in yazdığı “Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz”ı yönetti. Birçok televizyon oyununda oynadı. Ayrıca Güz Güneşi, Bir Ceza Avukatının Anıları, 72. Koğuş, Yorgun Savaşçı, Can Şenliği ve Gülibik gibi yapımlarında görev aldı, belgeseller hazırladı. 

Çocuk öykülerinden Gülibik, bölücülük iddiasıyla toplatıldı, 1982’de aklandı; Kömürcü Çocuk’un 1995’te yakıldığı iddia edildi.

TRT’nin değişik bölge kuruluşlarında görev yaptı. Bir dönem Edebiyatçılar Derneğinin başkanlık görevini yürüttü.

Çalışmalarını Ankara’da sürdürdü.

İlk öyküsü “Keklik”, 1972’de Yeni a dergisinde, diğer ürünleri Türkiye Yazıları, Milliyet Sanat, Varlık, Gösteri dergileriyle Barış, Olay, Milliyet ve Cumhuriyet gazetelerinde yayımlandı. 1972-1973 yılları arasında Milliyet Gazetesi’nin Sanat Dergisi Ankara Temsilciliği’ni yürüttü.

“Gülibik”, T. C. Kültür Bakanlığı ve “Verlag An Der Ruhr” Yayınevi’nce prestij kitabı olarak yeniden basıldı. Bu oyun, Jurgen Hasse adlı yönetmen tarafından (1984) filme alındı.

Gülibik ile CIFEJ (Berlin), 2000 Film Arasında En İyi 10 Çocuk Filmi (ABD), En İyi Çocuk Filmi (Yugoslavya, İspanya) ödüllerini; Dağlara Yazılıdır ile 1995 İsveç Hümanist Enternasyonal Ödülünü aldı.

1981 yılında Radyo TV Muhabirleri Derneği’nce Yılın TV yıldızı, 1982 yılında Çağdaş Gazeteciler Derneği tarafından Yılın Yayıncısı seçildi.

En İyi Yardımcı Oyuncu dalında "Altın Portakal" ödülü de var.

TRT televizyonunda, Ö.Lütfü Akad’ın yönetiminde ve senaristliğinde gerçekleştirilen "Bir Ceza Avukatı’nın Anıları” dizisinde, idam cezası ve mahkum üzerine odaklı bölümde sergilediği muhteşem oyunculuk performansı unutulmazlar arasında kabul edilir.

3 yıl boyunca Tiyatro İşçileri Sendikası (TİSEN) Ankara Şube Başkanlığı görevinde bulundu. Türkiye Yazarlar Sendikası, Edebiyatçılar Derneği, TÜRSAK, Televizyon ve Radyo Yazarları Derneği üyesi, Radyo Televizyon Yayıncıları Derneği Başkanı’dır.

ESERLERİ (Kitap):

ÇOCUK ÖYKÜSÜ: Gülibik (1975, Anrich, Almanya: Verlag der Ruhr adıyla, Almanca, 1997), Mavi Kuşu Gören Var mı? (1977), Binboğa’dan Gelen Çocuk (1979), Portakal (1991), Kargalar Kara Değildi (1991), Kömürcü Çocuk (1995).

ROMAN: Dağlara Yazılıdır (1984).

ARAŞTIRMA: Şu Bizim Çerkesler (2000).

ŞİİR: Dünyanın Bütün Kedileri.

ROL ALDIĞI TİYATRO OYUNLARI:

Eskici Dükkanı (Orhan Kemal) – Ankara Sanat Tiyatrosu – 1968

Simavnalı Şeyh Bedreddin (Orhan Asena) – Ankara Sanat Tiyatrosu – 1968

Heykel (Layd.Augusta Gregory) – Ankara Sanat Tiyatrosu – 1968

Durand Bulvarı (Armand Salcrou) – Ankara Sanat Tiyatrosu – 1967

Mayın (Fikret Otyam) – Ankara Sanat Tiyatrosu – 1967

Sarıpınar 1914 : (R.Nuri Güntekin) – Ankara Sanat Tiyatrosu – 1967

Müfettiş : (Nikolai Gogol) – Ankara Sanat Tiyatrosu – 1967

Zenginin Maceraları : (Tunca Yönder ve Birkan Özdemir) – Ankara Sanat Tiyatrosu – 1966

Küçük Burjuvalar : (Maksim Gorki) – Ankara Sanat Tiyatrosu – 1966

72.Koğuş : (Orhan Kemal) – Ankara Sanat Tiyatrosu – 1966

Pazar Gezintisi : (George Mitchele) – Ankara Sanat Tiyatrosu – 1966

Keloğlan : Birkan Özdemir – Ankara Sanat Tiyatrosu – 1965

Arturo-Ui’nin Önlenebilir Tırmanışı : Bertolt Brecht – Ankara Sanat Tiyatrosu – 1965

Saf Adam ve Kundakçılar : Max Frisch) – Ankara Sanat Tiyatrosu – 1965

Ayak Bacak Fabrikası : Sermet Çağan – Ankara Sanat Tiyatrosu – 1964

Cehennem Dansı : August Strindberg – Ankara Sanat Tiyatrosu – 1964

Ayak Bacak Fabrikası : Sermet Çağan – Ankara Sanat Tiyatrosu – 1964

Sultan Gelin : Çahit Atay – Ankara Sanat Tiyatrosu – 1964

Godt’u Beklerken : Samuel Becket – Ankara Sanat Tiyatrosu – 1963

SİNEMA YÖNETMENİ OLDUĞU YAPIM:

Güz Rüzgarı (TV Filmi, 1997)

YÖNETMEN YARDIMCISI OLDUĞU DİZİ:

Bir Ceza Avukatının Anıları: Emekli Başkan (Yönetmen Yardımcısı, TV Dizisi, 1979)

SENARYOLARI:

Can Şenliği (TV Dizisi, 1989)

72. Koğuş (Sinema Filmi, 1987)

Dikenli Yol (Sinema Filmi, 1986)

Gülibik (Sinema Filmi, 1984)

Bir Ceza Avukatının Anıları: Emekli Başkan (TV Dizisi, 1979)

YAPIMCISI OLDUĞU DİZİ VE FİLMLER:

Can Şenliği (TV Dizisi, 1989)

Hakkari'de Bir Mevsim (Yapım Koordinatörü, Sinema Filmi, 1982)

Bir Ceza Avukatının Anıları: Emekli Başkan (TV Dizisi, 1979)

OYUNCU OLDUĞU FİLM VE DİZİLER:

Kod Adı Kaos (Vecdi Keskinok, TV Dizisi, 2007)

Kod Adı (Vecdi Keskinok, TV Dizisi, 2006)

Janjan (Murtaza Kıvılcım, Sinema Filmi, 2006)

Esir Şehrin İnsanları (TV Dizisi, 2003)

Abdülhamit Düşerken (Abdülhamit, Sinema Filmi, 2002)

Köroğlu (Seyis Yusuf, TV Dizisi, 1991)

Can Şenliği (Hüseyin Ağa, TV Dizisi, 1989)

Gömlek (Sinema Filmi, 1988)

72. Koğuş (Sinema Filmi, 1987)

Ölmez Ağacı (Kemal, Sinema Filmi, 1984)

Yorgun Savaşçı (Ödemişli Teğmen Recep, TV Dizisi, Bölüm oyuncusu, 1979)

Bir Ceza Avukatının Anıları: Isı (İdam Mahkumu, TV Dizisi, 1979)

Bir Ceza Avukatının Anıları: Emekli Başkan (TV Dizisi, 1979)

Kaynak: https://www.biyografya.com/biyografi/25

Çerkesya Hareketi Haber Merkezi