Saygıdeğer okurlar,
Adığe Cumhuriyeti Halk Sanatçısı Ğuçe Zamudin'in " Çerkes Hasır sanatı" adlı kitabı yayınlanmaya hazır durumdadır. Bu kitapta Çerkes kültürünün önemli bir bölümünü teşkil eden hasır örme sanatı ile ilgili bilgi ve resimler yer almaktadır.
Bunlar Çerkes dünyasının tanınmış hasır ustası Ğuçe Zamudin'in çalışmalarının bir ürünüdür.
Ğ.Zamudin, sanatsal değerleri yüksek hasırları, büyük bir ustalıkla yarattığı gibi eski zamanlardan kalma hasırlar ile çeşitli arşivlerde korunan hasırları da bir araya getirerek üzerlerinde derin araştırma ve incelemelerde bulunmuştur.
Kitabın başlangıç bölümünde, tarih bilimleri doktoru, Rusya Etnoğrafya Müzesi Kafkasya, Orta asya ve Kazakistan halklarının kültürleri bölümü çalışanı V.A.Dimitriyev ile tarih bilimleri kandidatı, büyük Petro'nun adını taşıyan antropoloji ve etnoğrafya müzesi (Kunstkamera) çalışanı Y.G.Tsarayev'in makaleleri bulunmaktadır.
Onlar, Kafkasya'nın tanınmış hasır türleri ile karşılaştırmak suretiyle Çerkes hasırına büyük değer biçmişler, Avrasya halklarının kumaş ve halı tarihinin araştırılmasına kitabın önemli katkılar sunacağını belirtmişlerdir.
Ünlü bilim insanlarının makalelerini Ğuçe Zamudin'in çalışmaları takip etmekte, burada hasırın tarihi, yapılışı kullanım alanı, motiflerle süslenişi üzerine bilgiler yer almaktadır.
Ğ.Zamudin, bu amaçla 600 civarında hasırı incelemiştir. Bunların arasında halı şeklinde özgün biçimde dokunmuş iki hasır bulunmaktadır.
Kitapta, XIX’ncu yüzyıldan günümüze kadar dokunmuş A.C. Ulusal Müzesinde yer alan 85, Rusya'nın çeşitli müzelerinde bulunan 244, Rusya Bilim Merkezi Kabardey Balkar Sosyal Bilimler Enstitüsü ( Nalçık ) ve ailelerde olmak üzere 88, günümüz hasırcılarının dokudukları 132 hasır incelenmiştir.
Sanatsal kumaş ve halı yapımı ve bunların süslenmesi konularının araştırılmasında, bilim insanlarınca kullanılan yöntemler esas alınarak, Çerkes hasırlarının büyüklükleri, görünümleri, kullanım alanları, renkleri, yapım malzemeleri, motiflerin işleniş şekilleri göz önüne bulundurularak Çerkes hasırları dört bölüm halinde tasnif edilmiştir:
1. Yün eğirme esnasında kullanılan hasırlar,
2. Tek renkli büyük hasırlar,
3. Tek renkli küçük hasırlar,
4. Farklı renklerde saptan yapılmış hasır ve halılar.
Kitaptaki bilimsel katalog bu tasnif esas alınarak yapılmıştır.
Hasırlar XIX-XX’nci yüzyıl ve günümüz hasır ustalarının eserleri olmak üzere iki bölümde incelenmiştir. Katologda yer alan her bir hasırın ustası, yapım zamanı ve yeri, yapım malzemeleri, yapım şekli ve halen korunduğu yer ile ilgili bilgiler verilmiştir.
Kitapta önemli ekler de yer almaktadır. Avrupalı ve Rusyalı eğitimli insanların yazı ve resimleri, 1980-85 yıllarında yazarın Adıgey ve Kaberdey-Balkar köylerinde yaşlı kişilerden edindiği bilgiler bunlardandır.
Yazar, konu ile ilgili çalışmaları esnasında hasırcılıkla ilgili derlediği kelimelere sözlük şeklinde kitapta yer vermiştir. Bilim insanı Kuşu Aslan'ın " Çerkes hasırlarının dekoratif tasarım amaçları" adlı çalışması da ekler arasında yer almaktadır.
Kitap yazarının amacı Çerkeslerin farklı hasırlarının resimlerini koruma altına almak, bu önemli sanat dalına yeni nesillerin dikkatini çekmek ve bu alanda dünya bilimine katkıda bulunabilmektir.
Ulusal kültürü önemseyenlerin bu kitaptan yararlanabileceklerini umut ediyoruz.
Kitap hediyelik eşya görünümündedir.
A-4 sayfa büyüklüğünde, altın renginde kalın kapaklıdır. 580 sayfa, 750 resimden oluşmaktadır.
Kitap dili büyük oranda Rusça olup, İngilizce ve Çerkesçe bölümler de bulunmaktadır.
Kitap 2025 yılında yayınlanacaktır.
- Türkiye'den kitabı edinmek isteyenler isimlerini, adreslerini ve istedikleri miktarı (+7 988 474 13 14) nolu whatsapp telefon hattından İbrahim Çetao'ya bildirmelidir.
- Kitap bedeli aşağıdaki hesaba yatırılmalıdır:
İbrahim Kızılırmak
T.C.Ziraat Bankası
İstanbul- Karagümrük şubesi
TR 7200 0100 0965 0218 8508 5003
- Kitap bedeli 30 dolardır.
- kitap bedeli 15 şubat 2025 tarihine kadar hesaba yatırılmış olmalıdır.
Kaynak: İbrahim Çetao