ÜNLÜ ÇERKES EDEBİYAT ARAŞTIRMACISI, BİLİM ADAMI ŞEŞ'E KAZBEK

Ünlü Çerkes Edebiyat Araştırmacısı, Bilim adamı Şeş’e Kazbek. `caption id="attachment_8382" align="alignnone" width="600"` Şeş'e Kazbek'in aramızdan ayrılışının üstünden bir yıl geçti`/caption` Bebekler ağlayarak doğuyorlar. Bunun altında da bir şeyler yatıyor. Yaşamın bir oyun olmadığı büyük bir sınav olduğunu adeta biliyorlarmışcasına ağlıyorlar. Büyüyor, boy atıyor, yaşı eriyor birey oluyorlar. Her bir kişinin dünyadaki ana görevi — insan olmak, akıl sahibi olanlarda bunu gerçeklemek için ellerinden gelenleri yapıyor. Şeş’e Kazbek `caption id="attachment_8383" align="aligncenter" width="698"` Şeş'e Kazbek`/caption` Sadece adını söyleseniz dahi, Çerkesler ve kafkasyada yaşayan diğer milletler, bu kişinin, eğitimli, aydın, yaşamı boyunca derin düşünceler üretmiş, üstesinden geldiği pek çok şey olan birisi olduğunu gerçekten kim olduğunu bilirler, ayrıca onu tanıtmanıza gerek yoktur. Bir açıdan Şeş’e Kazbekin biyografisi, doğması, eğitim-öğretim görmesi, çalışmaları bilim alanındaki çabaları olağan gelebilir. Fakat yaşamı ve sanatı, üretimi konusuna daha fazla eğildiğinizde düşünsel üretimi, yanında biriktirdiği bilgi yığınının yer yüzünü adeta göçertecek şekilde olduğu, bu duruma ulaşmak için kat ettiği yolda çok ter döktüğü tüm bunlar için canını yüreğini, günlerini, saatlerini, dakikalarını tükettiğini fark ediyor, hayrete düşüyorsun. Evet, Şaş’e milletin, bilimin insanıydı, başardığı çözümlediği çok şey vardı. Tüm bunları, bütün bu manevi birikimi kimler için biraraya getirmişti? İnsanlar, yeni nesiller için. Şeş’e İsa oğlu Kazbek Tevçoj rayonuna bağlı (baraj gölü altında kalmış olan) Kazenıkoyej köyünde 18 Şubat 1939 yılında doğdu. Bu gün altı mayısta aramızdan ayrılışının birinci yılı dolmuş oluyor. Yaşam öyküsü, yıllarını kısaca anlatmamız mümkün. 1964 yılında Adıge Devlet Öğretmen Enstitüsü Filoloji Fakültesini bitirince köyünde öğretmenlik ve müdür yardımcılığı yaptı. `caption id="attachment_8384" align="aligncenter" width="600"` Şeş'e Kazbek`/caption` 1969 yılında Moskova Devlet Öğretmen Enstisünde tez çalışmasını bitirerek filoloji bilimdalında kandidat ünvanını aldı. 1979 yılında ise aynı bilimdalında doktorasını verdi. 1969 yılından başlayarak (daha sonra üniversite olan) Adıge Devlet Öğretmen enstitüsünde çalışmaya başlayarak, burada Rus ve Dünya edebiyatı bölümlerinde baş öğretim görevlisi, doçent, profesör gibi sıfatlarla iş hayatına devam etti. 1980 —2012 yılları arasında Edebiyat bölümü başkanlığını yürüttü. Kazbek, üniversitede pek çok görevin üstesinden gelerek çalıştı. `caption id="attachment_8385" align="aligncenter" width="600"` Şeş'e Kazbek ve Adıge Cumhuriyeti Başı Thakuşıne Aslan`/caption` Eğitim-Öğretim alanındaki pek çok sorunun aşılmasında sadece bizim devletimizde değil Rusya genelinde de katkılarını sundu. Önder eğitimci gençlerin yetiştirilmesi konusunda pek çok kişiyi aydınlattı yaşamlarında onlara yeni yollar açtı. Rusyanın çeşitli bölgelerinden gelmiş olan öğrencilerinde aralarında yer aldığı on binlerce kişinin Adıge Devlet üniversitesindeki gerek devam isteyen gerek açık öğretim usulü üzerine olan eğitimlerine iştirak etti. Onların her birine Şeş’e Kazbek engin bilgisi, düşünceleri ve insancıllığı ile ulaştı kendilerini bulmalarına da vesile oldu. Şaş’e insana değer veren insan için çabalamayı adet edinen kişilerdendi. Doğduğu yetiştiği aile ise saygı ve sevginin hakim olduğu Çerkes ailesiydi. Babası erken vefat etti, aileyi annesi yetiştirdi. `caption id="attachment_8386" align="aligncenter" width="600"` AC. Beşeri Bilimler Enstitüsü Başkanı Bırsır Batırbıy ile birlikte`/caption` Hayatın pek çok katmandan oluştuğunun çok iyi ayrımına varmış birisiydi, çerkes ulusunun da geçirdiği evrelerden haberdardı. Kazbek bütün bunların ışığında kendisine ayrımcılık yapmadan ülkesi, vatanı için çalışmayı yeğledi. Şeş’e Kazbek’in eserleri 1961 yılından itibaren yayınlanmaya başlar. Edebiyat eğitimi ve edebi eleştiri-değerlendirme alanında yazdığı pek çok makale gazetelerde, dergilerde yayınlandı. Ayrıca çok sayıda kitabı ve monografileri hem Çerkesçe hem de Rusça olarak yayınlandı. Kitaplarından bazıları ‘Zamanın çağrısı’, ‘Can sahibi sözler’, ‘Doğruluk yolları’ vb. Bilimsel çalışmalarının yer aldığı ‘Çerkes Edebiyatı ve janrlarında sanatsal konfliktin evrimi’, ‘Aşamalar’, ‘Canlı söz’ gibi kitapları Rusça basıldı. Milli eğitim alanında da eserler ortaya koydu. 11 sınıflar için Çerkes Edebiyatı ders kitabını başka yazarlarla birlikte hazırladı. Bu eseri 1994 ve 2011 yıllarında iki kez basıldı. Bütün bunların yanısıra sanatsal edebi içeriği sahip eserlerle de kendisini deneme imkanı buldu. Şiirler, öyküler, uzun öyküler yazdı bu alanda da kitaplar yayınladı. «Sıcak Kar» isimli uzun öyküsü, şiir ve uzun öykülerinin yer aldığı «Sonbahar geceleri kaygıları», «Şozeben» isimli piyesi yayınlandı. `caption id="attachment_8387" align="aligncenter" width="1024"` Şeş'e Kazbek Adıge Cumhuriyeti'nde kendi adına düzenlenen 75. Doğum günü kutlamalarında`/caption` Adıge Milli Tiyatrosu Şaş’e nin «Şozeben» isimli piyesini, Şekspirden çevirdiği «Otella»ve «Kral Lir» gibi eserlerini sergiledi, insanlar memnuniyet içerisinde izlediler. Şeş’e Kazbek bıkmak bilmeyen bir emekçi, derin bilgi sahibi, büyük bir kavrama yetisine haiz birisiydi. Aklı pek çok şeye eriyordu. ‘Ocak Ayı’ isimli bir roman da yazmıştı fakat yaşamı yayınlamaya yetmedi. Her zaman düşünceler içerisindeydi, fakat bunun yanısıra candan yakınları, ailesi karşısında da insancıllığı samimiyeti bitmeyen sıcaklığını onlardan esirgemiyordu. `caption id="attachment_8388" align="alignnone" width="600"` Adıge Cumhuriyeti Eğitim ve Bilim Bakanı Huaj Aminet ile birlikte`/caption` Ünlü büyük bilimadamı, akademisyen, Edebiyat eğitimcisi-eleştirmeni, iyi insan olan Kazbek çeşitli ödül ve sanlarlada taltif edilmişti; AC Onursal Bilimadamı, Dünya Çerkes Bilimler Akademisi Akademisyeni, Dünya Çerkes Akademisi Adıgey Cumhuriyeti Dalı başkanı, Adıgey Bilimadamları Birliği Başkanı, Rusya Bilimler Akademisi üyesi… Şaş’e 1982 yılından itibaren RF Yazarlar Birliği üyesiydi. Hayatı, insanları seviyordu. Ardından zengin bir manevi miras bıraktı, düşünceleri ve eserleri ile aramızda yaşamaya devam edecek, Çerkes milleti onu unutmayacak. MAMRIKO Nuriyet Çeviri; AÇUMIJ Hilmi Adıge Makh 5 Mayıs 2016 Kaynak: i-soz. blogspot. com. tr