"Vatan, ille de vatan" diyor, "karnımın doyduğu yer, vatanımdır" veya "insanın vatanı çocukluğudur" gibi tanımları reddediyoruz.
"Vatan", bireysel bir tercih değildir. "Vatan"da, kimlik vardır; tarih, kültür ve dil vardır. Gelecek vardır! Çünkü "vatan; yüzyıllar süren tarihsel-toplumsal bir yaşamın içinde, belli bir kimliğin, dilin, kültürün ortaya çıktığı; bu kimliğin, dilin ve kültürün geleceğinin garanti altında olduğu-olacağı coğrafyadır".
Çerkeslerin vatanı, bugün nerede yaşarlarsa yaşasınlar, Adığe Xeku-Çerkesya'dır; Çerkes oldukları, adını verdikleri ve sonsuza kadar Çerkes kalabilecekleri coğrafyadır. Yani Çerkesya yalnız analarımızın veya atalarımızın değil; bizim ve çocuklarımızın, torunlarımızın, gelecek nesillerimizin vatanıdır!
Ve vatana; yani "Adığe Xeku-Çerkesya'ya dönüş" geleceğe bir yürüyüştür! Çerkes halkının birliği, Çerkesya'nın yeniden inşasıdır.
Bir Çerkes, hangi politik vizyonu olursa olsun, isterse sonsuza kadar diasporada yaşama kararı alsın, eğer Çerkes kalmak istiyorsa, vatanı: Çerkesya'sı olmalıdır. Vatandan gıdasını almalıdır. Yoksa yok olur!
Eğer vatanda bir siyasi aktör olmak istiyorsa, yine vatana dönüş ve Çerkesya'nın demografik olarak güçlendirilmesi önceliği olmalıdır. Çünkü üzerinde Çerkesin yaşamadığı bir coğrafya Çerkesleşmez, Çerkes halkına ait olmaz.
Bu nedenle "1 Ağustos Vatan Çerkesya'ya Dönüş Günü" Çerkes halkı için en önemli ulusal günlerden biridir. Daha coşkulu kutlanmalıdır.
Cumhuriyetlerimiz, vatandaki ve diasporadaki Khaselerimiz, büyüklerimiz ve gençlerimiz bugünü yeniden Çerkes halkının gündemine taşımak için ellerinden geleni yapmalılar. Bu önemli günü bir iki basın açıklaması veya yazı ile geçiştirmemeliler.
Hatko Schamis
18. 07. 2023