NEDEN DEPORT EDİLDİM? - 1 -

18 mayıs 2017 günü döndüğüm Nalchık'tan, 7 Eylül 2019 gecesi deport, yani sürgün edildim.

Sosyal medyadan okuyorum, özelime yazanlar da var; deport edilmemin nedenleri ve sonuçları üzerine herkes kendisine göre bir yorum yapıyor.

Peki ben kimim, niçin vatana döndüm, neden deport edildim ve sonuçları ne olacak...

Şimdi bir değerlendirme yapma zamanı.

Ama yazılarımı okuyan herkes istediği soruyu bana yazabilir, sorabilir. Böylece benim gözümden kaçan, ama sağda solda dile getirilen yanlışları da cevaplamış olurum.

Şimdiye kadar sosyal medyada yazılanlardan anladığım, benim bazı yanlışlar yaptığım, bu nedenle deport edildiğim yönünde. Ama bu, çok yüzeysel bir bakış açısı. Bence sorun yaptığım "yanlışlar" değil, hayata-Çerkes sorununa bakış açısı ve bu bakış açısı üzerinde inşa edilen örgütler-ilişkiler.

Bu nedenle biraz geriye gitmek lazım...

Reyhanlı'lıyım. T'lepserko'yum. Dedemin babası YEMSİH önce Balkanlara sürgün edilmiş, oradan Reyhanlı'ya gelmiş. Daha 7-8 yaşlarındaymış. Yalnızmış.

Anne tarafım da önce Balkanlara sürgün edilenlerden. Sonra Suriye'ye, ;lan'a gelmişler. T'lişe sülalesinden...

Daha lise yıllarında politikleştim ve hayata "sol"dan bakmaya başladım. Bu nedenle önce Kara Harp Okulu'ndan atıldım, sonra DTCF İngiliz Dili ve Edebiyatı'nı bırakmak zorunda kaldım.

1983 yılında ODTÜ İnşaat Mühendisliğine girdim. Öğrenci Derneği'nin kuruluş çalışmalarına katıldım. Aynı zamanda "Dönüşçü gençler" olarak eğitim çalışmaları yapıyorduk. Bizim grubun hocaları Cevat abi, Yusuf ve Erol'du.

Buna şundan dolayı değiniyorum. Ben 2007 yılında Circassiancanada'da "TALEBE" rumuzu ile yazmaya başladığımda, bazıları benim uzaydan geldiğimi sandılar, bazıları da "bunca zaman neredeydin" diye sordular.

İsterdim ki, hocalarım bu soruları cevaplasınlar. Yapmadılar!

Halbuki, "eğitim çalışmaları"mızı yöneten hocalarımız şekillendirdi biraz da bizi ve hayata bakış açılarımızı.

Ben "Vatana Dönüş"e de "demokratik mücadele"ye de samimi olarak inandım. Bu mücadelenin içinde oldum. Elimden geleni yaptım. Sorun şuradaydı:

"Dönüş grubu" demokratik mücadelenin önemini anlatıyordu, ama demokratik mücadele vermiyordu. Bunun nedenini o günlerdeki hocalarımdan Yusuf Taymaz şöyle anlatmıştı: "Demokrasi önemli, ama biz demokratik mücadelenin içinde olmayacağız, buna gücümüz yok. Biz, demokratik mücadelenin açtığı yolda yürüyeceğiz..."

Yani, kuyruğu olacağız.

Ama kuyruk olmak benim içime sinmedi, bana pek samimi gelmedi. Bu nedenle, giderek ODTÜ Öğrenci Derneği'ndeki çalışmalarım ağırlık kazandı hayatımda. Sorumluluklar aldım ve 1987 yılında, Dernek Başkanı iken, tutuklandım.

Faşizme karşı demokratik mücadele böyledir. Bedelleri vardır.

Buna rağmen Çerkes Derneği'nden ( o zamanlar Ankara Kuzey Kafkasya Kültür Derneği'ydi ) hiç bir zaman kopmadım. Gİdip geldim, seminerlere katıldım, dergiye çeviriler yaptım. Daha ileri gidemedim, çünkü ben demokratik mücadelenin içinde olmamız gerektiğine inanıyordum. Ama derneğimiz, panoya bir ilan asmamıza bile izin vermiyordu...

Sonraki yıllarda bir tartışmada Yusuf'un "bizim derneğimizle ODTÜ öğrenci derneği Sıhhıye'de aynı binadaydı. Tarık ODTÜ Derneğine gider bize uğramazdı..." sözleri doğru değil. ODTÜ Öğrenci Derneği Sıhhıye'deki o binada yer tuttuğunda ben çoktan tutuklanmıştım. ODTÜ Öğrenci Derneği'ni hiç görmedim.

Yusuf neden böyle bir şey söyledi: Çünkü beni "Çerkeslik umurunda değildi" diyerek itibarsızlaştırmak istedi.

Yani, hala ciddi bir sorun olan, muhaliflere, farklı şeyler düşünenlere ve söyleyenlere karşı tahammülsüzlüğün, onları itibarsızlaştırmanın kökleri çok eskilere gider bizde.

1970'li yılların daha demokratik ortamında serpilip büyüyen, sonra kurumlarımızı yöneten bazı abilerimizin büyük katkısı olmuştur, sonraki kuşakları da şekillendiren bu yanlışa.

Ve tıpkı Türkiye Cumhuriyeti'nin Türkçü, şövenist karakterini değiştirmek ve demokratikleştirmek kolay değilse, kurumlarımızın da bu yanlış anlayıştan kurtulmaları ve demokratikleşmeleri kolay olmayacaktır...

Bedel ödeyeceğiz... 

Hatko Schamis